Кулун тутар 15-19 күнннэригэр "Айхаллан Чурапчы!" улуустааҕы уус- уран самодеятельноһы көрүү бэстибээлэ ыытылынна. Анал графигынан нэһилиэктэр бэстибээллэрин кэнсиэрдэрин көрдөрдүлэр. Биһиги нэһилиэкпит кулун тутар 19 күнүгэр киэһэ 19 чаастан "Кымыс иһиитин сиэрин- туомун" көмүскүүр быыстапкаттан саҕалаатыбыт. Ыытааччы Ольга Собакина, туом ыытааччы Ирина Макарова наһаа эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан ыыттылар. Манна, Зинаида Семеновна Андреева, Иван Федотович Максимов, баһылыкпыт Егор Николаевич туомҥа кыттыспыттара үрдүкү балл ыларбытыгар төһүү күүс буоллулар. Быыстапка ирдэбилинэн ынах, убаһа тириититтэн тигиллибит  аас тэллэх, 10 устуука 25 см чорооннор баар булуохтаахтара. Аас тэллэхпитин "Уран" уран тарбахтаахтарбыт түмсүүлэрэ (сал Е.Т.Миронова), тириини быһан бэлэмнээбит Сусанна Васильевна Лазарева, Марфа Петровна Парфенова, тириини тикпит иистэнньэҥ  ийэлэрбит Акулина Владимирова, Тамара Неустроева, Айталина Потапова, Анастасия Винокурова, Наталья Гоголева, Анисия Дьяконова, Ирина Макарова, Алексей Пономарев, Афанасий Анемподистов, Альбина Лугинова тигэн, бириэмэтигэр баар оҥорбуттара, чорооннорбутун Мурун Тыымпыйаҕа олорор биир дойдулаахпыт Иван Попов сакаастаан оҥортордубут.

Кэнсиэрбитин Кытаанахпыт нэһилиэгин төрүччүтүттэн саҕалаабыппыт көрөөччү да, Дьүүллүүр Сүбэ да биһирбилин ылла. Онтон программа быһыытынан нүөмэрдэрбитин көрдөрдүбүт. Хас биирдии кыттааччы олус кыһанан, эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан  бэстибээл түмүгүнэн бэйэбит группабытыгар 2 миэстэ буоллубут. Бары кыттыбыт нэһилиэкпит олохтоохторугар, түмсүүлэрбит, куруһуоктарбыт чилиэттэригэр, "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин аатыттан  барҕа махталбытын тиэрдэбит. бу бэстибээлгэ элбэх дьиэ- кэргэттэр, аҕам саастаах дьоммут кыттан сүргэбитин көтөхтүлэр. Түмүккэ Хомусчуттар бөлөхтөрө (салайааччы Варвара Турнина), быыстапкабыт, Л.Монгуш чабырҕаҕа, солота лауреат, "Дохсун" ВИА, Ольга Собакина пантомимата, Степан Прохоров солота дипломант үрдүк аатын ыллылар. "Чурапчы үлэ үөһүгэр" видеоролик күрэҕэ диэн туспа ирдэбил быһыытынан киирбитэ, бу видеорролик нэһилиэкпит сайдар историятын, үлэһит дьонун- сэргэтин 10 мүнүүтэ иһигэр кэпсиир ролигы библиотекарь Лена Александровна кыайа- хото тутан бэйэбит группабытыгар 5 балл ылан 1 миэстэ буолбуппут. Бу барыта түмүллэн уопсай түмүккэ 70 тыһ сууммалаах сертификатынан наҕараадаланныбыт. 

Кулун тутар 22 күнүгэр оройуоннааҕы "Айылгы" норуот айымньытын Дьиэтигэр кыайыылаахтары чиэстээһин, Галаҕа киирбит номердар кэнсиэрдэрэ үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Биһиги нэһилиэкпит хомусчуттара бу кэнсиэргэ кытыннылар. 

Бу күн күнүс "Айылгыга" Коворкинг кииҥҥэ бэстибээл туһунан кэпсэтии, ырытыһыы буолла. Кыттыыны ыллылар 2 бөлөх Дьүүллүүр Сүбэлэрэ, нэһилиэк кулууптарын директордара, уус-уран салайааччылара. Инникитин өссө хайдах кэнсиэри ыытыахха сөбүн, репертуар, толоруу маастарыстыбатын, быыстапка туһунан уоттаах-күөстээх тыллар этилиннилэр. 

Бэстибээл диэн бу кулууп эрэ үлэһиттэрин үлэтэ буолбакка нэһилиэк бүттүүн түмсүүтүн, баһылык үлэтин көрдөрөр улахан хамсааһын буолара өссө биирдэ тоһоҕолоон этилиннэ.

Түмүккэ 2-с бөлөххө Төлөй 1м 100 тыһ, Кытаанах 2м 70 тыһ, Арыылаах 3 м 60 тыһ буолан үөрүү өрөгөйүн биллибит. 

Саха литературатын төрүттээбит, уһулуччулаах суруйааччы Алексей Елисеевич Кулаковскай- Өксөкүлээх Өлөксөй суруйааччы быһыытынан революция иннинэ саха дьахтарын олоҕун, кини уобараһын бастакынан уустаан - ураннаан суруйбут уратылаах маастар бүгүн төрөөбүт күнэ. Бу күн республикабыт үрдүнэн "Өксөкүлээх сардаҥат" диэн акция бара турар. Биһиги "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтэ бу акцияҕа кыттыһан улуу суруйааччы хаартыскатын ууран, чүмэчи уматан кыттыстыбыт. 

А.Кулаковскай "Саха дьахталларын  сэттэ мэтириэттэрэ" диэн айымньытын 1904 сыллаахха суруйбута. Бу айымньытыгар дьахтар олоҕун араас өттүттэн көрөн, кини майгытын- сигилитин, олоххо көрүүтүн, кыһалҕатын өйүн - санаатын уу харахха суруйан хаалларбыта күн бүгүҥҥэ диэри биир бастыҥ айымньы буола сылдьара да туоһулуур. Манна бэйэ- бйэлэригэр майгыннаспат, хатыламмат дьахталлар көстөллөр. Ол да буоллар кинилэри биир ситимниир - көҥүл бырааптара суох. Суруйааччы норуотун үөрэтэ- такайа сатыыра, сайдыыга ыҥырара бу поэматыгар ырылыччы көстөр. Бу ураты айымньы. Кини тыла - өһө, ис хоһооно сахабыт тыла кэрэтин., баайын толору көрдөрөр. Улуу Өксөкүлээх тыла - өһө сүппэт.

Биһиги нэһилиэкпит олохтооҕо, кынаттаах хайыһардьыт, Эбээ, Ийэ, иистэнньэҥ, оҕуруоччут, 78 - с хаарыгар үктэммит Зинаида Семеновна Андреева олорор. Кини биһиги нэһилиэкпитигэр эрэ буолбакка, улууска, республикаҕа бэйэтин саастыылаахтарыгар киэҥник биллэр спортсменка- хайыһарынан, атаҕынан сүүрэр, республикатааҕы "Чысхаан" хайыһардьыттар түмсүүлэрин чилиэнэ. Ааспыт ыйга "Чысхааннар" соҕуруу ветераннарга ыытыллыбыт норуоттар икки ардыларынааҕы хайыһар күрэхтэһиитигэр баран кыттан кэллилэр. Дьэ бу туһунан кэпсииригэр Зинаида Семеновнаттан көрдөстүбүт.

Олунньу 16 -27 күннэригэр Челябинскай уобалас Златоуст куоратыгар норуоттар икки ардыларынааҕы хайыһар күрэхтэһиитигэр Саха сирин ветераннара, эдэр хайыһардьыттар 25 киһи баран кыттан, миэстэлэһэн кэллибит. Барыта 41 регионтан 500-чэкэ спорт ветераннара кытыннылар, ол иһиттэн Чурапчыттан 4 киһи. Мындаҕаайыттан Екатерина Павлова, Хайахсыттан Николай Оконешников, Кытаанахтан Николай Захаров уонна мин. Ветераннар 3, 5, 7 км сүүрдүбүт, эстафетаҕа 3-түү км 4 киһи буолан сүүрэммит биһиги республикабыт "Чысхаан" хамаандата 2 миэстэ буолан мэтээлинэн наҕараадаланныбыт. Саамай кырдьаҕас спортсмеммыт 13 группаҕа Дьокуускайтан 85 саастаах Степан Михайлович Абрамов бэйэтин дистанциятыгар 3 төгүл чемпион үрдүк аатын ылан, барыбытыгар холобур буолла. 

Күрэхтэһии тэрээһинэ олус үрдүк таһымнаах, спортсменнар "Металлург" диэн улахан гостиницаҕа түһэ сырыттыбыт. Күн аайы 4 аһаталлар, биһиги хоспутугар 6 буолан түстүбүт. Айаммытыгар кыра ыарахаттары көрүстүбүт, ол курдук  күн-дьыл туруга мөлтөөн Дьокуускайтан самолеппут көппөккө, салгыы көтүөхтээх самолеппутун куоттаран, поеһынан айаннаабыппыт, ол да буоллар аан бастаан поездка олорон хата биһи үөрдүбүт. Биһиги нэһилиэк кыыһа, билигин  Намҥа педколледж преподователэ Дария Соловьева күрэхтэһэ тиийбитин көрсүбүппүт. Уопсай түмүккэ Саха сирин хамаандата 6 миэстэ буолан сыалбытын ситтибит диэн үөрдүбүт. Биэс сыл аннараа өттүгэр көрсүбүт нуучча спортсменнара биһигини көрөн билэн үөрүү бөҕөлөр. Күрэхтэһэр күннэрбит тухары погода наһаа тыаллаах, былыттаах, хаардаах сүүрэргэ соччото суох, ол да буоллар усулуобуйа барыбытыгар биир буоллаҕа дии.

Аны бу аҕыйах хонугунан Тулунанан, Чыаппаранан күрэхтэһиигэ бараары бэлэмнэнэбит, Арыылаахха, манна бэйэбитигэр эмиэ күрэхтэһии буолуохтаах. 

диэн Зинаида Семеновна сонунун үллэһиннэ. Кэпсээтэҕин аайы хараҕа уоттанан, инникигэ өссө кынаттанан, эдэрдии эрчимнээхтик чэпчэкитин ойон туран үөрэ-көтө дьиэлээтэ. 

Дьэ ити курдук нэһилиэкпитигэр араас интэриэстээх, дьарыктаах дьон олороллор, ситиһиилэрин ыһа-тоҕо кэпсии сылдьыбакка,  сахалыы сэмэйдик  үллэстэн, салгыы сыалларын ситиһэ туруналлар. 

      Маннык ааттаах кэнсиэри, Аан дойду дьахталларын күнүнэн, ырыа айааччы, толороооччу, кыра эрдэҕиттэн ырыаны ымыы оҥостубут кэрэчээн кыыспыт Сардана Окоемова айар киэһэтин бар дьонугар бэлэхтээтэ.

Кэнсиэр саҕаланыытыгар "Кытаанах нэһилиэгэ" МТ олохтоох дьаһалтатын, депутат эр дьоннорун  аатыттан тыыннаах сибэкки дьөрбөтүн нэһилиэкпит депутат уолаттара кэрэ аҥардарга бэлэхтээтилэр.

Сааланы толору мустубут көрөөччүлэр, Сардана бииртэн биир иэйиилээх ырыаларын дуоһуйа иһиттилэр. 

Сардана бастакы ырыатын өссө 10 кылааска үөрэнэ сылдьан айбыт эбит. "Тапталлаах Килэҥкибэр"  ырыаны биһиги, Кытаанахтар кыралыын- улаханныын олус сөбүлээн ыллыыбыт. "Быраастарым аанньалларым", "Ийэбэр", "Аҕабар", "Эн киһигини дьоллооххун", "Сахам сирэ" диэн дириҥ ис хоһоонноох ырыалара көрөөччү кутун туттулар. 

Сардана төрөөбүт- үөскээбит Кытаанаҕар бэҕэһээ 4 кэнсиэрин анаата. Кини билигин  "Юные якутяне"  Дьокуускайдааҕы ресурснай кииҥҥэ вокал педагогунан үлэлиир. Өссө Саха НВК "Чохоон" биэриитигэр мультиктарга ырыа айан, дьарыктыыр оҕолорун ыллатар эбит. Кыра эрдэҕиттэн араас таһымнаах ырыа конкурстарыгар лауреат аатын үгүстүк ылбыта. 

"Эн киһигин дьоллооххун" кэнсиэригэр кыра эрдэхтэриттэн бииргэ дьарыктанан, кэнсиэртээн сылдьыбыт табаарыһа Тимур Смирников, айбыт аҕата Алексей Окоемов, Уус-Алдантан  убайа Иван Готовцев, "Алаас" дьахталлар ырыа бөлөхтөрө, "Оторой- моторой" фольклор куруһуогун кыра бөлөҕө күүс көмө буоллулар. 

Бу киэһэ Сарданаҕа ырыаҕа үөрэппит, дьарыктаабыт учуутала Христина Николаевна Попова, кылааһын салайааччылара Екатерина Андреева, Туяра Борисова,Любовь Дьячковская, "Сыккыс" түмсүүлэр, аймахтара Кытаанахтан, Уус-Алдантан тиийэ кэлэн эҕэрдэлэрин эттилэр. 

Киирии билиэтинэн Сардана төрөппүттэрэ олохтообут олохтоох бородууксуйа наборун Зоя Захарова, Виктория Сидорова, Людмила Монастырева тутан үөрүүлэрэ үрдээтэ.

Бу күн күнүс ыаллыы сытар Арыылаах нэһилиэгэр эмиэ кэнсиэртээтэ. Арыылахтар сүрдээх истиҥник көрсөн, ырыалары дуоһуйа иһиттилэр. Арыылаахтааҕы "Туску" НАДь директора Лена Борисова, Сарданаҕа Эҕэрдэ суругу, уйгулаах Чороону бэлэхтээн барҕа махталларын тиэртилэр.  

Бу саас муус устар 7 күнүгэр Дьокуускайдааҕы  оҕо дыбарыаһыгар "Ырыалаах кытылга" диэн ааттаах Сардана бастакы айар киэһэтин ыытаары күүстээхтик бэлэмнэнэ сылдьар. Бу элбэх үбү, тэрээһини эрэйэр дьаһалга биһиги биир дойдулаахтара көмөлөһөн, кэнсиэртэн киирбит үбү Сарданаҕа, Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" НАДь директора Айталина Пономарева дохсун ытыс тыаһынан туттарда.  

Онон, күндү биир дойдулаахтарбыт "Ырыалаах кытылга" кэнсиэргэ барыгытын күүтэбит. Эдэр киһи санаабыт санаата этэҥҥэ туоларыгар тиийэн дохсун ытыспыт тыаһын бэлэхтээн күүс- көмө, тирэх буолуоҕун!

   Кулун тутар 4 күнүгэр Кытаанахха аан дойду дьахталларын күнүн көрсө, биир дойдулаахпыт, ССРС, РСФСР, Саха АССР үтүөлээх тренерэ Дмитрий Петрович Коркин 95 сааһыгар аналлаах, Арыылаах, Түөйэ, Улахан- Күөл, Кытаанах кэрэ аҥардара түмсэн волейболга күрэхтэстилэр. 

  Күрэхтэһии 14 чаастан Далан аатынан оскуолабыт спортивнай саалатыгар ыытылынна. Э5эрдэ тылы Кытаанах нэһилиэгин баһылыгын солбуйааччы Екатерина Скрябина, нэһилиэкпит "Үйэн" дьахталларын Сүбэтин председателэ Лена Пономарева, кэлбит спортсменнары ылбаҕай ырыатынан Степан Прохоров эҕэрдэлээтилэр.

Күрэхтэһии наһаа тыҥааһыннаахтык, ыһыылаах-хаһыылаах саҕаланна. Түмүккэ "Бастыҥ оонньооччу" бирииһи Түөйэ хамаандатыттан Любовь Дьячковская  тутта. Бирииһи олохтоотулар 60-с-70-с сылларга Чурапчы оройуонун волейболга сүүмэрдэммит хамаандатын чилиэнэ Христина Николаевна Попова оҕолоро, сиэттэрэ.

"Бастыҥ быһааччы" бирииһи Арыылаах хамаандатыттан Виктория Дагданча ылла. Бирииһи туруордулар 60-с-70-с сылларга Чурапчы оройуонун волейболга сүүмэрдэммит хамаандатын чилиэнэ Софья Николаевна Сорокоумова оҕолоро, сиэттэрэ.

"Бастыҥ хапытаан" бириис Арыылаах хамаандатын капитаныгар Екатерина Поповаҕа ананна. Бу бирииһи 80-с сылларга "Чурапчы" совхоз волейболга сүүмэрдэммит хамаандатын капитана Татьяна Афанасьевна Пономарева оҕолоро, сиэттэрэ туруордулар. 

"Хамаандатыгар саамай элбэх очкону аҕалбыт" диэн анал бирииһи Кытаанах орто оскуолатын кыргыттарга хамаандатын капитана Уйгу Новгородова ылыан ылла. Бирииһи туруорда Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" НАДь (директор Айталина Пономарева)

Күрэхтэһии кыайыылаахтара "Кытаанах нэһилиэгэ" МТ олохтоох дьаһалтата туруорбут  мэтээллэринэн, грамоталарынан наҕараадаланнылар. 

3 миэстэ- Түөйэ хамаандата (капитан Любовь Дьячковская)

2 миэстэ- Кытаанах оскуолатын үөрэнээччилэрин хамаандата (капитан Уйгу Новгородова, тренер Петр Бабиченко)

1 миэстэни эрэллээхтик Арыылаах хамаандата (капитан Екатерина Попова)

2 миэстэни былдьаһан олус кыһыылаахтык хотторбут Кытаанах нэһилиэгин дьахталларын хамаандата 4 миэстэ (капитан Туяра Потапова)уонна сүрдээх түмсүүлээхтик кэлэн, көхтөөхтүк күрэхтэспит Улахан- Күөл дьахталларын хамаандата (капитан Светлана Платонова)5 миэстэ буолла.

Түмүккэ Кытаанах нэһилиэгин олохтоох дьаһалтатын, эр дьоннорун ааттарыттан  кэлэн иһэр сааскы маҥнайгы бырааһынньыгынан бары кэрэ аҥардарга сибэкки дьөрбөтүн туттардылар. 

Бары кыттыбыт спортсменнарбытыгар тэрийээччилэр ааттарыттан барҕа махталбытын тиэрдэбит. Итии-истиҥ махталбытын Далан аатынан оскуола  директорыгар Вячеслав Яковлевка, минньигэс астаах буфет үлэһиттэригэр Елизавета Пономареваҕа, Акулина Скрябинаҕа, Николай Максимовка, күрэхтэһии кылаабынай судьуйатынан үлэлээбит Дмитрий Макаровка , судьуйалаабыт оскуолабыт үөрэнээччилэригэр Айтал Монастыревка, Ньургун Новгородовка, Арыылаахтан Сергей Борисовка тиэрдэбит.

Чэгиэн-чэбдик , дьиэ-кэргэҥҥит дьоллоох- соргулаах буоллун!

   Бүгүн,  биир дойдулаахпыт, Саха АССР искусствотын үтүөлээх деятелэ, художник Афанасий Петрович Собакин төрөөбүт күнэ. Баара буоллар 95 сааһын туолуох эбит. 

Биһиги, кытаанахтар, бу күнү бэлиэтээн, кэлэн иһэр аан дойду дьахталларын күнүнэн, нэһилиэкпитигэр аан бастаан "Наивное искусство" диэн тэрээһин ыыттыбыт. Бу тэрээһиммитигэр "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин иһинэн үлэлиир "Уран" уран тарбахтаахтарбыт түмсүүтүн салайааччыта, СР уус-уран оҥоһуктарга маастара, СР үөрэҕириитин туйгуна, учууталлар учууталлара Евдокия Тимофеевна Миронова маастар-кылаас биэрдэ. 

Бу киэһэҥҥи тэрээһин Афанасий Петрович туһунан документальнай киинэттэн саҕаланна. Киинэни, библиотекарь Лена Александровна хомуйан оҥордо. Манна худуоһунньук кэргэнэ Нина Скорикова, төрөппүт кыыһа Ольга, чугас дьонун ахтыылара киирбитэ олус сонун, интэриэһинэй буолла. 

Маастар кылааска Евдокия Тимофеевна уруһуй техникатыгар, өҥү-дьүһүнү дьүөрэлииргэ, киистэнэн туттарга үөрэттэ. Кэлбит кэрэ аҥардар олус кыһаллан, болҕомтолоохтук үлэлээтилэр. Түмүккэ үлэлэрин быыстапкалаан, Евдокия Тимофеевна ырытан, бары дуоһуйан тарҕастыбыт. 

Аны  Далан төрөөбүт күнүгэр муус устарга кини айымньытынан үлэлииргэ былааннанныбыт. 

Тэрээһиммитигэр кыттыыны ылбыт нэһилиэкпит кэрэ аҥардарыгар барҕа махтал буолуохтун!

Кэлэн иһэр аан дойду дьахталларын күнүнэн итии-истиҥ эҕэрдэ!

"Кэпсээ, туох сонун?" рубрикабытыгар культура сонуннара. 

Бэҕэһээ, о.э. олунньу 28 күнүгэр Чурапчыга "Утум" дьиэтигэр Чурапчы нэһилиэгэ 375 сылыгар аналлаах 50 үөһэ саастаах аҕам дьоҥҥо "Аман өс" улуустааҕы араатардар күрэхтэрэ ыытылынна.

     Тэрийээччилэринэн Чурапчы нэһилиэгин дьаһалтата, Арчы дьиэтэ, А.А.Саввин аатынан историяны уонна кыраайы үөрэтэр музей, САТ "Саҥа олох" хаһыат редакцията, улуустааҕы култуура салаата, киин библиотека, "Ийэ тыл" общественнай түмсүү. 

Барыта 11 араатар, икки түһүмэҕинэн кытынна. Бэйэ санаатын этии хайысхаларынан:

1 "Төрөөбүт дойдум, Ийэ сирим-эн үрдүк ааккар сүгүрүйэбин"

2 "Үлэ киһитэ үйэлэргэ кэпсэнэр" биир дойдулаахтарын олоҕун сырдатыы

Араатардар үксүлэрэ 2 хайысханы талан төрөппүттэрин, аймахтарын, коллегаларын үлэлэрин тустарынан олус долгуйан, истиҥник кэпсээтилэр. 

Дьүүллүүр Сүбэҕэ нэһилиэк социальнай боппуруостарын специалиһа Матвеева М.П., киин библиотека ааҕааччыны  кытта үлэлиир отделын сэбиэдиссэйэ Кузьмина М.Н, А.А.Саввин аатынан Чурапчытааҕы история уонна этнография музейын директора Толстоухов Ю.С. "Үөрүү" оҕону эбии үөрэхтээһин киинин үлэһитэ Пермякова Л.А. уонна "Арчы дьиэтин" киинин салайааччыта Петрова А.Н. үлэлээтилэр.

Дьүүллүүр Сүбэ анал бирииһин Чурапчыттан Ермолаева Е.Н аҕатын Ермолаев Алексей Петрович туһунан ахтыытынан, Попова Н.Н. "Федот Федотович Захаров Боотурускай улуус уустарын үйэтиппит үлэтэ" диэн дакылаатынан, Мугудайтан Гоголева С.С. "Туруу үлэһит ССРС Государственнай бириэмиэйэтин лауреата сылгыһыт Толстоухов М.С." дакылаатынан ыллылар. 

Үһүс миэстэни Болтоҥоттон Лебедева М.Д. "Олорбут олоҕо- Болтоҥо туһугар" диэн Чурапчы улууһун бочуоттаах олохтооҕо Николай Яковлевич Местников дакылаата ылла.

Иккис миэстэни Чурапчыттан Сергеева Н.Е. "Маһы, тимири ыллатар удьуор уус дьон" дакылаата ылла

Бастакы миэстэни - Хатылыттан У.Н.Атласова ытыктанар туруу үлэһит, салайааччы Илья Павлович Листиков туһунан ахтыытынан ылла.

Кылаан кыайыылааҕынан таҕыста Кытаанахтан Л.Н.Монгуш. Кини төрөөбүт Кытаанаҕын туһунан түҥ былыргыттан саҕалаан, Улуу Кудаҥсаны сиһилии сырдатан, дьон-сэргэ болҕомтотун ылыан ылла.

Республикатааҕы "Мин сахабын" фестивалы "Айылгы" оройуоннааҕы  норуот айымньытын Дьиэтэ тэрийэн ыытта. Манна сахалыы ырыа, үҥкүү, хоһоон, уруһуй көрүҥнэригэр күрэх ыытылынна. Биһиги  нэһилиэктэн бу күрэххэ 8 кылаас коллектива "Сүүллүкүүн таптала" диэн үҥкүүнэн кыттан 3 лауреат буоллулар (кыл сал А.Г.Борисова), 

Агафья Барашкова, Любовь Монгуш дуэттара 3 лауреат, уруһуйга 4 кылаас үөрэнээччитэ Сандал Сидоров 3 лауреат буоллулар.

   Бүгүн, олунньу 28 күнүгэр улуустааҕы "Айылгы" норуот айымньытын Дьиэтигэр республикатааҕы "Чараас сытыы тыллаах чабырҕахпыт чаҥыйдын" чабырҕахсыт Мария Андреевна Герасимова - Сэҥээрэ аатынан чабырҕаҕы толорооччулар аһаҕас региональнай күөн күрэстэрэ ыытылынна. 

 Тааттаттан, Мэҥэ- Хаҥаластан, Дьокуускайтан, Чурапчы нэһилиэктэриттэн чабырҕаҕы толорор оҕолор, улахан дьоннор биирдиилээн, бөлөҕүнэн кытыннылар. 

Дьүүллүүр Сүбэҕэ ааптар Мария Андреевна Герасимова - Сэҥээрэ, Дьокуускайдааҕы култуура уонна искусство преподавателэ Михаил Винокуров, С. Алексеева, Чурапчытаа5ы "Үөрүү" оҕо сайдар киинин эбии үөрэхтээһин педагога М. Слепцова.

Күнүс 11 чаастан оҕолор түһүмэхтэригэр 8 бөлөҕүнэн, 5 биирдиилээн толороооччулар кытыннылар. Түмүккэ бөлөҕүнэн толорууга: биһирэбил бирииһинэн Чурапчы улууһун "Күөрэгэй" П.М.Васильев аатынан Соловьев орто оскуолата, Арыылаах орто оскуолата, Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" НАДь иһинэн үлэлиир "Оторой-моторой" фольклорнай бөлөх кыра бөлөҕө (Чурапчылар), Харбалаахтааҕы оҕо искусствотын оскуолата (Таатта)

Үһүс үрдэл - "Саһарҕа" Субуруускай аатынан Болтоҥо орто оскуолата

Иккис үрдэл - "Чуорааннар" аҕас-балыс Павловалар (Чурапчылар)

Бастакы үрдэл - "Чугдаар" В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолата

Биирдиилээн толорооччуларга оҕолорго

Биһирэбил бирииһинэн -Саина Лазарева  В.С.Яковлев- Далан аатынан Кытаанах орто оскуолата

Үһүс үрдэл - Наташа Никифорова Харбалаахтааҕы оҕо искусствотын оскуолата(Таатта)

Иккис үрдэл - Евграфова Айыына

Бастакы үрдэл - Аня Макарова Чакыр орто оскуолата

Улахан дьон түһүмэхтэрэ күнүс 14чаастан саҕаланна. Барыта 5 бөлөх, 6 биирдиилээн толорооччулар кытыннылар. 

Бөлөхтөргө биһирэбил бирииһинэн "Аар Аартык" Арктикатааҕы судаарыстыбаннай култуура уонна искусство институтун 1 курсун устудьуоннара 

"Утум" фольклорнай бөлөх Болтоҥо нэһилиэгэ

Үһүс үрдэл - "Оргуй-чоргуй" А.Д.Макарова аатынан Дьокуускайдааҕы култуура уонна искусство колледжын устудьуоннара

Иккис үрдэл - "Кылыһах" бөлөх (Таатта Тыараһа)

Бастакы үрдэл - Ульяна Ефремова, Валентина Кривошапкина (Мэҥэ- Хаҥалас, Майа)

Биирдиилээн толорооччуларга 

 Үһүс үрдэл - Александра Адамова (Дьокуускайдааҕы култуура, искусство колледжа)

Иккис үрдэл- Диана Петухова (Арктикатааҕы култура института)

Бастакы үрдэл - Александра Максимова (Чурапчы Болтоҥо)

Кылаан бириис- Любовь Монгуш (Чурапчы, Кытаанах)

Бу күөн-күрэскэ барыта 100 тахса чабырҕаҕы толорооччулар кыттан, бэйэ-бэйэлэриттэн опыт атастаһан, үөрэн- көтөн тарҕастылар. 

Олунньу 24 күнүгэр "Мин Россия патриотабын!" диэн ааттаах алын сүһүөх оскуола уолаттарыгар военизированнай күрэхтэһии буолан ааста. 

Бу күрэхтэһии төрөөбүт дойдуну таптыырга, араҥаччылыырга ,уол оҕоҕо кыра эрдэҕиттэн көмүскээччи диэн өйү-санааны саҕар сыалтан ыытылынна. 

Барыта 7 уол, 6 түһүмэҕинэн кытынна. Ол курдук бэйэни билиһиннэрии, ордук уустаан-ураннаан Сандал Сидоров бэйэтин туһунан кэпсээтэ,  "Кыраҕы харах" дартс быраҕыыга 6 баллы ылан Айаал Монастырев тэҥнээҕин булбата, "Разведчик дулҕалаах сиринэн сүүрэр" бу түһүмэххэ уолаттар рюкзактарыгар курууска, миискэ, ньуоска, харандаас, тэтэрээт соттордоругар суулаан угуохтаахтар уонна дулҕаны ойуохтаахтар, бу ойоллоругар туох да тыаһаабат буолуохтаах диэн балаһыанньаҕа сүрдээҕин сөп түбэһиннэрдилэр, "Куруук бэлэм буол!" диэн түһүмэххэ уолаттар сүүрэн кэлэн утуйар мөһөөччүктэригэр киирэн "Отбой" оҥордулар, онтон "Подъем" хамаандаҕа мөһөөччүктэриттэн тахса охсон  аттыларыгар турар олоппостортон таҥастарын таҥыннылар,   "Тобуллаҕас өй" түһүмэххэ уолаттарбыт дьэ кырдьык билиилээхтэрин көрдөрөн бэриллибит ыйытыктарга сөптөөх хоруйу биэрдилэр. Күрэхтэһиини түмүктүүр түһүмэххэ уолаттарбыт ким туох талааннааҕын көрдөрдүлэр. Ол курдук Сандал Сидоров, Эрхаан Пономарев ыллаатылар, Титомир Лыткин, Харысхан Пономарев, Виталий Яковлев үҥкүүлээн тэйдилэр, Айаал Монастырев араас судаарыстыбалар былаахтарын олус билэрин бары сөҕө иһиттибит уонна кумааҕынан араас быһахтары оҥорбутун киэн туттан кэпсээтэ, Дьулус Собакин пластилинынан оҥорбут мультиктарын көрдүбүт, наһаа талааннаах оҕолордоохпутунан астынныбыт. 

Дьүүллүүр Сүбэ бэрэссэдээтэлинэн үлэлээтэ нэһилиэкпит спортинструктора Василий Потапов, киниэхэ көмөлөстүлэр физкультура учуутала,СР үөрэҕириитин туйгуна, СР атах оонньууларыгар спордун маастара Дмитрий Макаров уонна оскуолабыт Оҕо Парламенын салайааччыта Айтал Монастырев. 

Түмүккэ Муҥутуур Кыайыылааҕынан 1 кылаас үөрэнээччитэ Айаал Монастырев таҕыста уонна "Түһүлгэ" НАДь (директор А.В.Пономарева) туруорбут 2000 сууммалаах DNS маҕаһыынтан сертификат тутта. Кыттыбыт уолаттарбытыгар анал номинациялар туттарылыннылар. Бары кыайыылаах лентатын кэттилэр. 

Бу күрэхтэһиигэ спонсордарынан "Кытаанах нэһилиэгэ" МТ олохтоох дьаһалтата (баһылык Е.Н.Потапов), Далан аатынан орто оскуола (директор В.М.Яковлев), А.Н.Нелунова аатынан балыыһа (кыл быраас В.П.Романова), нэһилиэкпит пенсионердарын Сэбиэтэ (сал М.П.Парфенова), "Ньургуйаана" уһуйаан (сал Н.А.Захарова) уонна байыаннай хамсааһын ветерана Григорий Больницкай.

Бу тэрээһиҥҥэ көрөөччүлэри, уолаттарбытын хомоҕой хоһоонунан 3 кылаас кыргыттара, ылбаҕай ырыанан "Алаас" дьахталлар бөлөхтөрө эҕэрдэлээтилэр.

Олунньу 23 күнэ - Аҕа дойдуну көмүскээччи күнэ. Бу киэһэ "Түһүлгэ"НАДь түөлбэлэр икки ардыларыгар коммерческэй интеллектуальнай оонньуу ыытылынна. Оонньууну олохтоох библиотекарь Лена Александровна Пономарева тэрийэн, иилээн- саҕалаан ыыта. 

Ирдэбил быһыытынан түөлбэттэн, общественнай түмсүүттэн 3 эр киһи, 5 дьахтар бары толору хамаандалаах кэлэннэр байыаннай дьыаланы төһө билэллэригэр өй былдьастылар.

Тэрээһин саҕаланыытыгар кэрэ аҥардар бэйэлэрин хамаандаларын күүстээх аҥардарын бырааһынньыгынан эҕэрдэлээн ырыа ыллаан, бэлэхтэрин туттардылар. Оонньууга хас биирдии кыттааччы взнос быраҕан, кыайыылаах хамаанда ол взноһу бырытын ылар диэн ирдэбилгэ сөп түбэһиннэрэн, кыайыылааҕынан "Сыккыс" хамаанда уолаттара таҕыстылар. Бу оонньууга кылаабынай спонсордарынан Чурапчыга олорор биир дойдулаахтарбыт Александр Иннокентьевич Коркин, Прокопий Прокопьевич Захаров буоллулар. Бары хамаандалар кинилэргэ махтанан дохсун ытыстарын тыаһын анаатылар. 

5 түһүмэхтээх оонньууга сүрдээх көхтөөхтүк, быыһыгар мөккүһүүлээхтик, кыһыйан- абаран туран хамаандалар илин-кэлин түһүстүлэр. 

Бары кыттыбыт түөлбэлэргэ "Саһарҕа" (сал Т.Г.Потапова), "Кэрэхтээх чараҥа" (сал А.Н.Владимирова), "Алаас" (сал А.Н.Дьяконова) "Сыккыс" түмсүүгэ тэрийээччилэр ааттарыттан истиҥ махталбытын тиэрдэбит.