Бүгүн, ыам ыйын 8 күнүгэр Кытаанах нэһилиэгин дьоно - сэргэтэ, Улуу Кыайыы 78 сылын көрсө, Кыайыы 55 сылыгар анаммыт өйдөбүнньүкпүтүгэр Улуу Кыайыы күнүн көрүстүбүт. Күнүс 11 чаастан, төһө да күүстээх тыаллаах, тымныы буолар, кыралыын - улаханныын биһиги дьоллоох олохпут иһин турууласпыт биир дойдулаахтарбыт сырдык кэриэстэригэр Кыайыы күнүн уруйдуур плакаттаах, шардаах, байыаннай форма кэтэн "Ураа" хаһыылаах парадтаатыбыт. 

Бу күн биһиги нэһилиэкпитигэр олорор сэрии сылларын оҕолоро, тыыл бэтэрээннэрэ, хоту көһөрүллүү кыттыылаахтара:

нэһилиэкпит саамай аҕа саастаах олохтооҕо, сэрии сылларын оҕото, тыыл бэтэрээнэ, Чурапчы улууһун уонна  Хайахсыт, Кытаанах нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕо Матрена Семеновна Леонтьева, хоту көһөрүллүү кыттыылааҕа,сэрии сылларын оҕото,  Чурапчы улууһун уонна Кытаанах нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо Николай Васильевич Захаров, сэрии сылларын оҕото Зинаида Семеновна Андреева, Мария Прокопьевна Захарова, хоту көһөрүллүү кыттыылааҕа, сэрии сылларын оҕото Мария Федоровна Попова, хоту көһөрүллүү кыттыылааҕа Иннокентий Иванович Игнатьев маны сэргэ бойобуой дьайыылар бэтэрээннэрэ Альберт Собакин Кыайыы 78 сылын үөрэ - көтө көрүстүлэр. 

Парад кыттыылаахтарын нэһилиэкпит баһылыга Е.Н Потапов,  хайдах курдук бүтүн норуот күүстээх санаатынан, сындылҕаннаах үлэлэринэн, хорсун быһыыларынан кыттан бу кыайыыны аҕалбыттарын долгуйан туран бэлиэтээтэ.

   Биһиги нэһилиэктэн 164 киһи Аҕа дойдуларын көмүскээбиттэрэ, олортон 73 киһи сэрии толоонугар сырдык тыыннара быстыбыта, 91 киһи дойдуларыгар эргиллэн кэлбиттэрэ. Сут - кураан дьылларга биһиги нэһилиэктэн 5, Танда - Бахсыттан 2 колхоз хоту күүс өттүнэн көһөрүллүбүттэрэ. 

Бүгүн, 90 саастаах Матрена Семеновна сэрии сылларынааҕы оҕо сааһын ахтан, нэһилиэкпит дьонун долгутта. Хайдах курдук кини атын оҕолору кытта, улахан дьоннуун тэҥҥэ  колхуоска үлэлээбитин, убайын сэриигэ атаарбытын олус уйадыйан кэпсээтэ.

Оскуолабыт үөрэнээччилэрин оҕо Парламенын Президенэ Айтал Монастырев ветераннарга махтал тылларын анаата, оскуолабыт "Барс" байыаннай- патриотическай кулууп чилиэттэрэ Саина Лазарева, Айсена Скрябина, Ньургун Собакин, Алик Ксенофонтов бочуоттаах караулга турдулар. 

Нэһилиэкпит тэрилтэлэрэ  Кыайыы күнүнэн ветераннарга уонна байыаннай операцияҕа сылдьар уолаттарбыт дьонноругар продуктанан бэлэхтэри туттарда, Степан Прохоров музыкальнай эҕэрдэтэ, 4 кылаас үөрэнээччилэрэ Кыайыы туһунан монтажтара дохсун ытыс тыаһынан арыалланна. 

"Кыайыы" өйдөбүнньүгэр веногу нэһилиэкпит баһылыга, сэрии сылын оҕото Зинаида Семеновна Андреева, Ильмень күөлгэ экспедицияҕа кыттыбыт Ньургун Лазарев, 4 кылаас туйгун үөрэнээччитэ Сандал Сидоров. 

Бу күҥҥэ анаан  Бүтүн Россиятааҕы "Наследники Победы" тэрээһин акцияларыгар кытынныбыт. Ол курдук "Окна Победы", "Песня Победы",   "Звезда Победы" "акцияларга кытынныбыт.  "День Победы" ырыаны күргүөмүнэн толордубут. 

Олохтоох дьаһалта уонна оскуола  "Хонуутааҕы куукуна"  тэрийэн саллаат хааһытынан, алаадьынан, сылаас чэйинэн  күндүлээтилэр. 

Онтон салгыы оскуола үөрэнээччилэригэр хаамыыга уонна ырыаҕа күрэхтэһии тэрилиннэ. 

Киэһэ 19 чаастан библиотекаҕа "Кыайыы 78 сылынан" кинигэ быыстапката аһылынна.

Нэһилиэкпит үбүлүөйдээх сылынан тэрилтэлэринэн фестивалы, бу киэһэ оскуолабыт үөрэнээччилэрин кэнсиэрэ салҕаата. Хас биирдии нүөмэр дохсун ытыс ыаһынан арыалланна. Түмүккэ гала-кэнсиэргэ "Оторой-моторой" чабырҕахсыттар, Витя Гоголев солота, 2 кылаас коллективын монтажтара киирдилэр. 

Бүгүҥҥү Кыайыы 78 сылыгар ананар күммүтүн "Өйдөбүнньүк Чүмэчитин" уматан түмүктээтибит. 

Бары тэрээһиммитигэр көхтөөхтүк кыттыбыт нэһилиэкпит олохтоохторугар махтанабыт.

Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат!

Кытаанах нэһилиэгэ сурукка киирбитэ 100, тумус туттар дьоммут Д.П.Коркин, В.С.Яковлев-Далан, А.П.Собакин төрөөбүттэрэ 95, Россияҕа "Педагог уонна наставник" сылынан, республикаҕа "Үлэ", улууска "Ытыктабыл",нэһилиэкпитигэр "Кэскил" сылларынан нэһилиэкпит тэрилтэлэрин икки ардыларыгар ыытыллар "Килэҥкибит сайда тур!" фестивалы В.С.Яковлев-Далан аатынан оскуола-сад коллектива  муус устар 29 күнүгэр көрдөрдө. Кэнсиэр иннинэ фойеҕа оскуола-сад коллективын бэтэрээннэрин, үлэһит династияларын, наставниктар тустарынан хаартысканан быыстапка уонна учууталлар үлэлэрин, опыттарын тарҕатар методическай пособиелар тустарынан кэпсээтэ Миронова Е.Т. Балаһыанньа быһыытынан 12 нүөмэри туруордулар,кэнсиэри коллектив эдэр үлэһиттэрэ Чороонноох үҥкуунэн саҕалаатылар, Валера Яковлев "Булчут кутаата" солота,  бэтэрээн үлэһиттэр көрдөөх нүөмэрдэрэ, кыргыттар"Алтайскай" үҥкүүлэрэ, "Буолар да эбит" сыаҥка көрөөччүлэри сэргэхситтэ, кэнсиэр нэһилиэкпит Өрөгөйүн ырыатынан  "Килэҥки сайда тур, туругур" хорунан түмүктэннэ.

Дьүүллүүр Сүбэ бэрэсэдээтэлинэн библиотекарь Пономарева Л.А., чилиэннэринэн саха фольклорун тарҕатааччы Лазарева С.В., сыана бэтэрээнэ, учууталлар учууталлара Попова Х.Н., бастыҥ общественница Гоголева К.Н. үлэлээтилэр.

Бу кэнсиэртэн, спринт лотереяттан, "Үтүө санаа" дьааһыгыттан уопсайа 35 000 солк. хомуллан биир дойдулаахтарбыт Антонина, Лев Ивановтар кыра кыыстара Леванна Иванова эмтэнэригэр көмө быһыытынан ананна.

Фестивалбытын ыам ыйын 8 күнүгэр оскуолабыт үөрэнээччилэрин кэнсиэрэ салгыаҕа.

Нэһилиэкпит  сурукка киирбитэ 100, үс тумус туттар дьоммут төрөөбүттэрэ 95 сылларынан араас хабааннаах үлэлэр, тэрээһиннэр былааннаахтык ыытылла тураллар. 

Бу сыллар чэрчилэринэн, нэһилиэкпит тэрилтэлэрин икки ардыларыгар "Килэҥкибит сайда тур!" диэн ааттаах фестиваль саҕаланна. Бу фестиваль тэрилтэлэр үлэлэрин, ситиһиилэрин нэһилиэнньэҕэ кэпсиир, билиһиннэрэр, отчуоттуур сыаллаах тэрилиннэ. Аан бастакынан  саҕалыыр Далан аатынан оскуола- саад коллектива. 

Бүгүн биһиги рубрикабытыгар оскуола - саад иитэр үлэтин билиһиннэрэр, директоры иитэр үлэҕэ слбуйааччы Мария Васильевна Миронова: 

Бу үөрэх дьылыгар иитэр үлэ оҕону патриотическэй тыыҥҥа иитиигэ ананар. Ааспыт сыл Ийэ сылынан биллэриллэн, оскуолабытыгар "Ийэҕэ махтал" бырайыак үлэтин түмүктээтэ. Кылаастарынан нэһилиэкпит герой ийэлэрин олохторун, үлэлэрин үөрэтэн, буклет оҥорон туттардылар. Онтон быйылгы сылга "Биир ситиминэн"  кылаас салайааччыта+ төрөппүт+ оҕо бииргэ үлэлиир бырайыага үлэлээтэ, сыл бүтэһигэр көмүскүөхтэрэ. 

Улуус үрдүнэн "Боотур уус сыдьааннара" программа үлэлиир. Хас чэппиэр аайы саха күнэ ыытыллар, үөрэнээччилэр, учууталлар сахалыы таҥнан, остолобуойга саха төрүт бүлүүдэлэрэ астаналлар, сахалыы остуол оонньуулара тэриллэллэр. Хоту күүс өттүнэн көһөрүллүү 80 сылыгар аналлаах "История чахчыта көлүөнэттэн көлүөнэҕэ" нэдиэлэ ыытылынна. "Умнуллубат чахчылар, үйэлээх өйдөбүллэр" республиканскай форумҥа Гоша Афанасьев, Дьяконова Наина, Борисова Сайаана,  Барашкова Саина ситиһиилээхтик кытыннылар. Винокурова Сайаана, Лазарева Сайыына сценарийдарынан, туруорууларынан "Тыйыс дьылҕа" диэн кылгас уус-уран киинэ уһуллулар. Салайааччы нэһилиэк библиотекара Лена Александровна Пономарева. Бу киинэ Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин сайтынан тарҕанна, оҕолор форумҥа кытыннылар. 

Кылаастарынан Далан уонна Чурапчы үбүлүөйдээх суруйааччыларын айымньыларынан "Алыптаах айымньылар" инсценировкалары көрүү конкурса түмүктэннэ. Бары кылаастар сүрдээх эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан, бэртээхэй инсценировкалары туруордулар. Уолаттарга "Аман өс" араатардар конкурстара үгүс уол оҕону түмэн ыытылынна. Кыайыылаахтарынан Сидоров Сандал, Жирков Данил, Терютин Айсен буоллулар. 

Ильмень күөлгэ буолбут кырыктаах кыргыһыы 80 сылыгар аналлаах кэриэстэбил линейкалара ыытылыннылар. Бу дьаһалга 10 кылаас коллектива "Биир дойдулаахтарбыт - Ильмень күөлгэ" бырайыактарын билиһиннэрдилэр. Старай Руссаҕа улуус делегациятын састаабыгар киирсэн, хос эһэтин бойобуой суолларынан сылдьан кэлбит Ньургун Лазареввы кытта көрсүһүү буолла. Муус устар 21 күнүгэр 19 - с хайыһар биригээдэтин Бойобуой Знамятын копиятын көрүстүбүт. Знамяны  3 хонук устата оскуолабытыгар бойобуой миэстэҕэ туруоран, Арыылаах оскуолатыгар туттардыбыт. 

Юнармия этэрээт чилиэннэрэ, 8 кылаас уолаттара  Ньургун Собакин, Айсен Терютин, Алик Ксенофонтов, Эрхаан Барашков республиканскай Карбышевскай сборга ситиһиилээхтик кытыннылар,  хас да конкурстарга кыайыылаахтарынан буоллулар. "Барс" байыаннай патриотическай кулууп (салайааччы Бабиченко П.А.) улуустааҕы "Снежный барс" байыаннай - спортивнай оонньууга кытыннылар.  "Килэҥки кэскилэ" оҕо тэрилтэтэ (лидер Монастырев Айтал) тэрийиитинэн нэһилиэкпититтэн СВО-ҕа сылдьар уолаттар дьонноругар тимуровскай үлэлэри тэрийдилэр, 2 төгүл акцияҕа кыттан үбүнэн көмөлөстүлэр. 

Россияҕа Педагог уонна наставник сылынан оскуолабытыгар араас үлэлэр ыытыллыллар. Эбии үөрэхтээһин педагогтара Борисова А.Г. "Мастерство и опыт", Яковлева О.И."За преданность к профессии" улуустааҕы "Сүрэхпин оҕоҕо  аныыбын" номинаннарынан буолбуттара. 

3 кылаас салайааччыта Дьяконова Анисия Николаевна, 2 кылаас салайааччыта Наталья Николаевна Игнатьева улуустааҕы "Павловскай ааҕыыларга" кыттан оҕону иитэр үлэлэрин опыттара тарҕанна, дипломнарынан бэлиэтэннилэр. Бу ааҕыыга 6 кылаас үөрэнээччитэ Гоша Афанасьев эһэтин туһунан аахпыт дакылаата экспертэр биһирэбиллэрин ылла. 

Оскуолабытыгар республиканскай, улуустааҕы, кустовой "Далан ааҕыылара" үгүс оҕону түмэн ыытылынна. кыайыылаахтарынан улахан кылаастарга 10 кылаас үөрэнээччитэ Филитова Күннэй, алын сүһүөх кылаастарга Неустроева Алина, уһуйаан оҕолоругар Сылаҥнааҕы "Сулусчаантан" Чирков Арылхан буоллулар. 

Оҕо дьоҕурун, талаанын сайыннарар араас Бүтүн Россиятааҕы, республикатааҕы, улуустааҕы конкурстарга оскуолабыт үөрэнээччилэрэ ситиһиилээхтик кытталларыттан үөрэбит, астынабыт, киэн туттабыт. Бу туһунан сиһилии үөрэх сылын түмүктүүр отчуоттуур киэһэҕэ билсиэххит. 

Аны  "Образовательный Хакатон" диэн II республиканскай конкурс кыттыылаахтара, номинация кыайыылаахтара " Team PUZZLE" хамаанда салайааччыта Анастасия Винокурова кэпсээнин билсиҥ:

Хакатон диэн хакер диэнтэн тахсыбыт эбит. Хакатон күрэхтэһиигэ үгэс курдук дизайнердар, маркетологтар, аналитиктар түмсэн атын хамаандалары кытта информационнай технологияҕа туох эмэ сорудаҕы толорон күрэхтэһэллэр эбит.(бэйэттэн эттэххэ)

Муус устар 25-27 күннэригэр Чурапчыга ыытылынна. Бу күрэхтэһии аан бастаан икки сыллааҕыта улууска ыытыллыбыта, онно мин хамаандаҕа суох этим эрээри түүннэри - күнүстэри тэҥҥэ сылдьан "Березка" уһуйаан анал бирииһин туппуппут. 

Быйылгы күрэхтэһиигэ ирдэбил быһыытынан хамаандаҕа 3 уһуйаан, 3 алын сүһүөх оскуола учууталлара буолуохтаахтар. Биһиги хамаандабытыгар Ольга Собакина, Туяра Потапова, Анисия Дьяконова, Ирина Макарова, Нария Андросова  уонна мин салайааччы буолан кытынныбыт. Бу күрэхтэһиигэ бэйэбит кыахпытын тургутан көрөөрү, билээри, үөрэнээри кыттыахпытын баҕарабыт диэн директорбытыгар Вячеслав Михайловичка эппиппит,  кини тута сөбүлэһэн, хомуна охсон, Чурапчыга киирэн 3 күнү быһа хоно сытан күрэхтэстибит. 

Тэрийээччилэринэн улуустааҕы үөрэх управленията, Чурапчытааҕы "Березка" уһуйаан, республикабыт үөрэҕин министерствотын өйөбүлүнэн  ыытылынна. Барыта 9 хамаанда 54 педагог кыттыыны ыллылар. Мэҥэ- Хаҥалас, Эдьигээн, Таатта, Сунтаар, Горнай улуустарыттан кэлбиттэр. 

Күрэхтэһиибитигэр киэһэ 17ч сорудах биэрэллэр, ону сарсыарда 10 чааска көмүскүүбүт. Уопсайа 3 трек буолла. Сорудахтарбытын  улуустааҕы үөрэх управлениета, ЧГИФКиС, республикатааҕы "Юные якутяне"ресурснай киин, "Мичээр" Дьокуускайдааҕы уһуйаантан, Дьокуускайдааҕы ИТ парк,  "Институт новых технологий" курдук тэрилтэлэр үрдүк квалификациялаах үлэһиттэрэ сыаналаатылар. Барыта олус долгутуулаах, саҥаттан саҥа, сонунтан сонун  көрүүлэрдээх, ирдэбиллэрдээх сорудахтары толордубут.  Түмүккэ биһиги хамаанда 5 м буолан үөрүүбүт үрдээтэ. "Профессиональный альянс" диэн номинация ыллыбыт. 

Дьэ ити курдук биһиги оскуолабыт учууталлара, иитээччилэрэ таһымнарын үрдэтэр араас конкурстарга бэйэлэрин тургутан кытталлара олус биһирэбиллээх. 

Оскуолабыт бары үлэһиттэригэр ситиһиилэри, таһаарыылаах үлэни баҕарабыт. Муус устар 29 күнүгэр киэһэ 19чаас30 м осккуолабыт коллективын хаартысканан быыстапкатын, үлэлэрин кэпсиир видеоролигы кэлэн көрөргүтүгэр ыҥырабыт. 

Бүгүн, "Үйэн" нэһилиэкпит дьахталларын Сүбэтин тэрийиилэринэн "Оскуола томторо" диэн ааттаах Сылаҥ, Арыылаах, Кытаанах оскуолаларын үөрэнээччилэрин икки ардыларыгар, өбүгэ оонньууларын көрүҥнэригэр биирдиилээн бастыыр иһин күрэхтэһии бэрт тыҥааһыннаахтык ыытылынна. 

Бу күрэхтэһии быйыл үһүс төгүлүн тэрилиннэ. Аан бастаан 2020 сыллаахха онлайн ыытыллыбыта. Барыта 6 уол кыттан мас тардыһыытыгар, үс да үс, тутум эргиир, ыйытыктар, хапсаҕай көрүҥнэригэр илин - кэлин түсүһэн күрэхтэспиттэрэ. Бастакы күрэхтэһии Муҥутуур кыайыылааҕынан Миша Аржаков буолан "Үйэн" дьахтар Сүбэтин кылаан бирииһин тутан үөрбүтүн билигин да өйдүүбүт. Онтон былырыын 2022 сыллаахха 8 уол кыттан, Миша Аржаков иннин кимиэхэ да биэрббэтэҕэ. Быйылгы күрэхтэһии статуһа үрдээн хоту сытар нэһилиэктэр уолаттарыгар ыытылынна. Барыта 15 уол кытыннылар. 5-8 кылааска  Арыылаахтан 4, Сылаҥтан 5, Кытаанахтан 1, 60 киилэҕэ диэри ыйааһыннаахтарга 3, 60 үөһэ ыйааһыннаахтарга 3 уол күрэс былдьастылар. 

Үгэс курдук күрэхтэһии кыттааччылар парадтарыттан саҕаланна. үөрүүлээх парадка нэһилиэкпит баһылыга Егор Николаевич Потапов уолаттарга эҕэрдэ тылын анаата, бу күрэхтэһиини тэрийбит автор Лена Александровна Пономарева, нэһилиэкпит "Үйэн" дьахтарын Сэбиэтин председателэ  кэлбит уолаттарга махтанна, кылаабынай судьуйа күрэхтэһии балаһыанньатын билиһиннэрдэ. Кэлбит күрэхтэһээччилэри, көрөөччүлэри дьахтар Сүбэтэ буруонан арчылаата, арыылаах алаадьынан айах тутта. 

Дьэ бу кэнниттэн күрэхтэһии саҕаланна. Хас көрүҥ аайы кыайыылаахтарга мэтээллэр, бастакы миэстэлээхтэргэ спонсордар туруорбут бириистэрэ уу харчынан, сертификатынан, бириистэринэн туттарыллан истэ. 

Ол курдук  үс да үс көрүҥҥэ 5-8 кылаас уолаттарыгар

I м Ньургун Собакин (Кытаанах) Леонтьева М.С бирииһэ 3000 солк

60 кг дылы I м- Айаал Попов (Арыылаах) спонсор "Чэлгиэрийэ" Арыылаах нэһилиэгин дьахтарын Сүбэтэ (предс Захарова Е.Р.) 3000 солк

60 кг үөһэ Слава Сивцев (Кытаанах) спонсор нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит Андреева Е.Г. 3000 солк

Мас тардыһыытыгар

5-8 кыл I м Федоров Вова (Сылаҥ) спонсор Пономарева Л.А. 3000 солк

60 кг дылы I м Христофоров Ньургустан (Арыылаах) спонсор Потапов Е.Н. 3000 солк

60кг үөһэ I м- Новгородов Ньургун (Кытаанах) спонсор Кытаанах нэһилиэгин ветераннарын, пенсионердарын Сэбиэтэ (предс Парфенова М.П) 3000 солк

Уҥуох быраҕыы

  60 кг дылы I м - Христофоров Ньургустан (Арыылаах) спонсор Захаров А.В. 1000 солк

60 кг үөһэ I м Сивцев Слава (Кытаанах) спонсор Захарова У.Г. 1400 солк. 

5-8 кылаастарга бу көрүҥ суох.

Хапсаҕай

5-8 кылаастарга I м - Федоров Вова (Сылаҥ) спонсор Кытаанах орто оскуолатын физруктара Д.Н.Макаров, П.А.Бабиченко 3000 солк

60 кг дылы I м - Монастырев Айтал (Кытаанах) спонсор нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит  Нелунова А.Н.  оҕолорро, сиэттэрэ   3000 солк

60 кг үөһэ I м - Сивцев Слава (Кытаанах) нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит Пономарева А.Г. улахан кыыһа Монгуш Л.Н. 3000 солк

Ыараханы көтөҕүү

60 кг дылы Христофоров Ньургустаан (Арыылаах) спонсор Кытаанахтааҕы олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыбата (маастар Винокуров И.П.) 2000 солк

60 кг үөһэ Новгородов Ньургун (Кытаанах) спонсор улуустааҕы дьахтар Сүбэтэ 2000 солк

5-8 кыл уолаттарыгар бу  көрүҥ суох

Тутум эргиир

60 кг дылы Попов Айаал (Арыылаах) спонсор бу күрэхтэһиигэ 2020, 2022 сылларга Муҥутуур кыайыылаах Михаил Аржаков анал бирииһэ

60 кг үөһэ Сивцев Слава (Кытаанах) спонсор улуустааҕы дьахтар Сүбэтэ 3000 солк 

Ыйытыктар

60 кг дылы I м Айтал Монастырев (Кытаанах) спонсор "Кытаанах нэһилиэгэ" МТ баһылык Потапов Е.Н. - анал бирииис

60 кг үөһэ - Новгородов Ньургун (Кытаанах) спонсор нэһилиэкпитигэр дьахтар Сүбэтин председателинэн үлэлээбит Захарова З.Н. 1000 солк

Уопсай түмүккэ III миэстэни ыллылар

5-8 кылаас уолаттарга Христофоров Дьулус (Арыылаах) спонсор Кытаанахтааҕы "Уйгу" маҕаһыын (салайааччы Дьячковская М.И) анал бириис

60 кг дылы Айтал Монастырев (Кытаанах) спонсор "Кытаанах нэһилиэгэ" МТ тэриллии баһылык Потаппов Е.Н. - анал бириис

60 кг үөһэ Егор Алексеев (Сылаҥ) спонсор Кытаанахтааҕы "Уйгу" маҕаһыын ( салайааччы Дьячковская М.И.)

II миэстэҕэ таҕыстылар

5-8 кылаастарга Мосенков Алекс (Сылаҥ) спонсор Далан аатынан Кытаанах орто оскуолата (директор Яковлев В.М.) 3000 суммалаах сертификат

60 кг дылы Попов Айаал (Арыылаах) спонсор нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит Иванова Александра Сергеевна оҕолоро, сиэннэрэ. 3000 солк

60 кг үөһэ Новгородов Ньургун (Кытаанах) спонсор Сылаҥнааҕы дьахтар Сүбэтэ (предс Макарова Е.Г.) 3500 солк

Онтон күрэхтэһии саамай Муҥутуур кыайыылаахтарынан буоллулар

5-8 кылаас уолаттарыгар Сылаҥтан Вова Федоров таҕыста уонна нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит Тирская Т.И. оҕолорун, сиэттэрин туруорбут анал бириистэрин креслону тутта.

60 кг дылы Муҥутуур кыайыылааҕынан буолла Арыылаахтан Ньургустаан Христофоров уонна  биһиги нэһилиэкпитигэр дьахтар Сэбиэтин председателинэн үлэлээбит Константинова А.Д. оҕолорун, сиэттэрин спонсорстволарын 3500 солк тутта

60 кг үөһэ Муҥутуур кыайыылааҕынан таҕыста Кытаанахтан Слава Сивцев, киниэхэ Кытаанахтааҕы "Үйэн" дьахтар Сүбэтэ туруорбут 5000 солк суумма уу харчынан туттарылынна. 

Арыылаах спортсменнарын тренерэ Радомир Барашков:

Бүгүҥҥү күрэхтэһии тэрээһинэ үрдүк таһымҥа ааста. Ыччаттарга, оҕолорго маннык өбүгэ оонньууларын көрүҥнэригэр күрэхтэһиилэр ыытыллаллара наьаа кэрэхсэбиллээх. Уолаттарым ситиһиилэриттэн олус үөрдүм. Хас көрүҥ аайы мэтээл, анал бириистэри туруорбуккут наһаа үөрүүлээх, оҕолорум астыннылар, үөрүүлэрэ баһаам. Эһиил тэрилиннэҕинэ кэлэн кыттыахпыт. 

Сылаҥтан тренер Дмитрий Монастырев:

Бу күрэхтэһиигэ 7 кылаас уолаттарын аҕаллым, инникилээхпит, уолаттарым ситиһии бөҕө буоллулар. Тэрийээччилэргэ махтал. 

Муҥутуур кыайыылаах Слава Сивцев:

"Оскуола томторугар" иккис кыттыым. Бу күрэхтэһиини кэтэһэбин аҕай, манна кыттаары сылы быһа бэлэмнэнним. Тэрийээччилэргэ махтанабын, күрэхтэһээччи уолаттарга ситиһиилэри баҕарабын.

Дьэ бу курдук нэһилиэкпитигэр биир кэтэһиилээх күрэхтэһии түмүктэннэ. Бүгүҥҥү күрэхтэһиигэ спонсордаабыт бар дьоммутугар, биир дойдулаахтарбытыгар, кэлэн көрөн "ыалдьыбыт" нэһилиэкпит олохтоохторугар  махталбытын тиэрдэбит. 

Хаһан да буоларын курдук күрэхтэһиини комментарийдаан, кылаабынай судьуйалаан ыытта СР атах оонньууларыгар спорт маастара Дмитрий Макаров, күрэхтэһиини иилээн - саҕалаан, сып- сап курдук ыыттылар Петр Бабиченко, Василий Потапов, Иван Оконешников, Егор Яковлев, Радомир Барашков, Валерий Яковлев, секретарынан Екатерина Скрябина, бары даҕаны элбэх күрэхтэһиилэри ыыппыт  опыттаах дьоннор. 

Күрэхтэһии кыттааччыларыгар Арыылаахтан "Чэлгиэрийэ" дьахтар Сүбэтин председателэ Екатерина Романовна Захарова, Сылаҥтан тренер Егор Иванович Яковлев, Кытаанахтан тренер Петр Алексеевич Бабиченко, Кытаанахтан 10, 9 кылаас коллективтара, аймахтара анал бириистэрин туттардылар. Күрэхтэһии саамай кыра саастаах кыттааччыта, 6 кылаас үөрэнээччитэ Кытаанахтан Гоша Афанасьев бэйэтин баҕатынан кыттан тургутуһан көрдө. 

 Уол оҕо эт - хаан өттүнэн сайдыылаах, туруктаах буолалларыгар олук уурсан "Оскуола томторо" күрэхтэһиини тэрийбит "Үйэн" дьахтар Сүбэтин бары чилиэттэригэр, саҥа талыллыбыт састаапка барҕа махтал буолуохтун!

Бүгүн, муус устар 22 күнүгэр, "Сааһы көрсө мичилийэн" диэн ааттаах Кытаанах нэһилиэгин "Үйэн" дьахтар Сүбэтин тэрээһинэ ыытылынна. Бу күҥҥэ   2018-2023 сылларга талыллан үлэлээбит дьахтар Сүбэтин отчуоттуур мунньаҕа,   маастар - кылаастар, түөлбэнэн күрэхтэһии былаан быһыытынан  тэрилиннэ. 

Биэс сыл устата  "Үйэн" дьахтар Сүбэтин председателинэн Лена Александровна Пономарева, чилиэттэринэн Аржакова Ольга Романовна, Дьяконова Анисия Николаевна, Коркина Марина Ивановна, Барашкова Агафья Афанасьевна, Новгородова Елена Васильевна, Гаврильева Ирина Николаевна, Пономарева Татьяна Егоровна, Монастырева Прасковья Владимировна бары биир өйүнэн - санаанан, түмсүүлээхтик, таһаарыылаахтык, айымньылаахтык үлэлээтилэр. 

Сүбэ үлэтэ биэс хайысханан салалынна:

- Элбэх оҕолоох, соҕотох ийэлэри, аҕалары, кыаммат ыаллары кытары үлэ

-Үүнэр ыччакка болҕомттону күүһүрдэн араас хайысхалаах дьаһаллары ыытыы

-"Уол оҕо- норуот кэскилэ" бырайыагы олоххо киллэрии

-"Олохтоох көҕүлээһини өйүүр" программаларга кыттыы

-Нэһилиэккэ, улууска ыытыллар дьаһалларга кыттыы

"Үйэннэр" бу сылларга нэһилиэк, улуус, республика ыытар тэрээһиннэригэр, араас хайысхалаах акцияларга  үбүнэн, аһынан- таҥаһынан кыттыһан нэһилиэк дьахталларын бэйэлэрин тула мустулар. 

Кинилэр элбэх бырайыагы олоххо киллэрдилэр. Ол курдук "Оскуола томторо" уолаттарга биирдиилээн бастааһыҥҥа , "Үйэн оонньуулара" эдэр ийэлэргэ, кыргыттарга аналлаах  өбүгэ оонньууларын, дьахталларга биирдиилээн бастыыр иһин көлүөнэлэринэн спортивнай күрэхтэһиилэри, акциялары үрдүк таһымҥа тэрийэн ыыттылар. Куйаар ситиминэн "Тыа дьахтара" тыа сирин дьахтарын олоҕун көрдөрөр, "Олох суолун устун бииргэ..." дьиэ-кэргэн сыһыана, олоҕу көрүү түгэннэриттэн эдэр ыччакка аналлаах биэриилэри ю-туб, инстаграм ханаалларыгар  таһаарбыттара. Биир улахан бырайыактарынан "Кэрэ аҥар чөл олох иһин" дьахтар форумун ыыппыттара буолар. Форум түмүгүнэн резолюция ылыллан, бу резолюциянан үлэлэһэн кэллилэр. Биһиги "Үйэннэрбит" 2019 сыллаахха улууска бастыҥ үлэлэринэн Бастакы миэстэ ылбыттара, председатель Лена Александровна "Бастыҥ председатель" буолбута. 

Бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ улуустан биһиги нэһилиэкпит куратора Римма Викторовна Петрова салайааччылаах биригээдэ кэлэн үлэлэһэн бардылар. Римма Викторовна нэһилиэкпит  дьахтарын  Сүбэтин чилиэттэригэр Махтал суруктары туттарда.  Тэрээһиҥҥэ саха таҥаһын чинчийэн үөрэтэр, норуот маастара Надежда Прокопьевна Ахматова, косметик - эстетик Лидия Афанасьевна Ермолаева, алгысчыт Аайа Николаевна Макарова, сибэкки үүннэрээччи Ньургуйаана Ивановна Старостина, массажист Анастасия Ивановна Попова маастар-кылаастары ыыттылар, биирдиилээн дьону кытта көрүстүлэр, массаж, сирэй оҥоруута, алгыстааһын, арчылааһын, сибэкки үүннэрии, саха төрүт таҥаһын тигии кистэлэҥнэрин кэпсээн,  сүбэ- ама биэрдилэр. Бэйэбит кыыспыт Екатерина Иннокентьевна Скрябина корейскай бүлүүдэни астаан маастар кылаас көрдөрдө. Аҕыйах мүнүүтэ иһигэр "Курица по - корейски", "Хот-пот" икки олус сонун бүлүүдэлэри астаан барыбытын күндүлээтэ, бу корейскай кухня ингридиеннара Чурапчыга "Барыска" баарын биллибит, сорох - сорохтор маннык бородуукта баарын саҥа көрдүбүт, сонурҕаатыбыт. 

Түөлбэ дьахталлара ыһыылаах - хаһыылаах көрдөөх эстафетаҕа кытыннылар. Хомуур мас тардыһыыта, лабиринт, ат сүүрдүүтэ, быаны ойуу, канат тардыһыыта көрүҥнэргэ күүстэрин холоннулар. Түмүккэ "Кэрэхтээх чараҥа" салайааччы Акулина Владимирова хамаандата IV миэстэ, "Саһарҕа" түөлбэ кыргыттара, салайааччы Татьяна Потапова III миэстэ, "Алаас" түөлбэ салайааччы Анисия Дьяконова II миэстэ, "Кэскил" түөлбэ хамаандата салайааччы Ксения Гоголева  I миэстэни эрэллээхтик ыллылар. Күрэхтэһиини судьуйа Петр Бабиченко туох да мөккүөр тахсыбат гына сууттан бэрткэ ыытта. 

"Үйэн" дьахтар Сүбэтин биэс сыллаах үлэтэ "сөптөөҕүнэн"  биир киһи курдук куоластанна, саҥа талыллар састаапка ситиһиилэри айымньылаах үлэни баҕардыбыт. 

Бу курдук нэһилиэкпит дьахталлара бары түмсэн кэлбит сааһы мичилийэ көрүстүбүт

Бу күннэргэ Кытаанахха, Чурапчы улууһун сценатын бэтэрээнэ, биир дойдулаахпыт монологу толорооччу Матрена Павловна Местникова аатынан "Оҕолоор, кыайыынан эргиллээриҥ!" өрөспүүбүлүкэтээҕи биирдиилээн бастыыр иһин монологу толорооччулар кэтэхтэн күөн күрэхтэрэ ыытылынна. 

Матрена Павловна диэн кимий?

Кини төрүт Кытаанах нэһилиэгин олохтооҕо, эдэр эрдэҕиттэн монологу толоруу курдук уустук жанрга холонон, уус-уран самодеятельноһы көрүү фестивалларыгар, нэһилиэккэ ыытыллар араас кэнсиэртэргэ "Күкүр Уус" драматтан Түптүр Хара, көһөрүллүү иэдээнигэр түбэспит дьахтар туһунан "Сылабаар", аныгы Эбэ туһунан уо.д.а.монологтары, аата-ахса биллибэт сценкалары, пьесалары оонньоон көрөөччү биһирэбилин ылыан ылбыта. 

Бу сонун бырайыак Матрена Павловна сырдык аатыгар кыргыттара уонна Кытаанахтааҕы тыа сирин модельнай  библиотекатын салайааччыта, СР культуратын туйгуна Лена Александровна Пономарева  тэрээһиннэринэн иккис төгүлүн ыытылынна. Бастакы күөн күрэскэ 6 монологу толорооччу кыттыбыт буоллаҕына, быйыл 12 толороооччу 13 монологунан кытынна.  Күөн күрэспит географията быйыл киэҥ, ол курдук Тааттаттан, Дьокуускайтан, Чурапчы нэһилиэктэриттэн, Хаҥаластан кыттан, тэрийээччилэр үөрүүлэрэ үрдээтэ. 

Күөн күрэспит сыалынан - соругунан Матрена Павловна Местникова аатын үйэтитии, сахалыы уус- уран ааҕыыны көҕүлээһин, төрөөбүт дойдуга тапталы иҥэрии. 

Балаһыанньа быһыытынан монологу толорооччулар саха суруйааччыларын айымньыларыттан быһа тардан, 15 мүнүүтэттэн итэҕэһэ суох толоруулара ирдэниллибитэ. Толоруу маастарыстыбата, бириэмэтин тутуһуута, көрөөччүгэ тиэрдиитэ, таҥаһа- саба сыаналанна. Дьүүллүүр Сүбэҕэ үлэлээтилэр:

Бэрэссэдээтэл-  СӨ үөрэҕириитин туйгуна, "Учууталлар учууталлара", Кытаанахтааҕы Далан аатынан орто оскуола саха тылын уонна литературатын учуутала Ольга Романовна Аржакова, чилиэннэринэн Матрена Павловна  кыргыттара: Анастасия Егоровна Леонтьева - Амма улууһун кииннэммит бухгалтериятын учуоттуур бөлөх салайааччыта,   Светлана Егоровна Данилова - Томпо оройуонун  Оҕо сайдар эбии үөрэхтээһинин  киинин салайааччытын солбуйааччы, Оксана Егоровна Васильева - Чурапчы кииннэммит бухгалтериятын сүрүннүүр специалиһа, Ирина Николаевна Гаврильева - Далан аатынан Кытаанах орто оскуолатын библиотекара, маны таһынан Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин иһинэн үлэлиир "Сыккыс" доруобуйаларынан хааччахтаах дьон түмсүүтүн салайааччыта Прасковья Владимировна Новгородова

Спонсордарынан буоллулар Матрена Павловна оҕолоро, сиэннэрэ, аймахтара, бииргэ төрөөбүттэрэ, Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" НАДь (директор Пономарева А.В.), "Сыккыс" түмсүү, Кытаанахтааҕы ветераннар, пенсионердар түмсүүлэрэ (председатель Парфенова М.П.)

"Оҕолоор, кыайыынан эргиллээриҥ!" өрөспүүбүлүкэтээҕи монологу толоруу кыайыылаахтара:

"Ытык саастаах ааҕааччы" - анал аат Татьяна Прохорова (Дьокуускай) Спонсор- Кытаанахтааҕы ветераннар, пенсионердар түмсүүлэрэ (сал Парфенова Марфа Петровна) 1000 солк

"Кэскиллээх  толорооччу" - анал аат Екатерина Рахлеева (Таатта, Уолба) спонсор "Сыккыс" түмсүү (сал Новгородова Прасковья Владимировна) 2000 солк

"Күөн күрэх Биһирэбилэ" - анал аат Сардана Томская (Хаҥалас, Нөмүгү) спонсор Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" НАдь (директор Пономарева Айталина Владимировна) 2000 солк

III үрдэл- Анна Ноговицына (Чурапчы, Мугудай) Спонсор Матрена Павловна сиэннэрэ -6000 солк

II үрдэл  - Ксения Гоголева (Чурапчы, Кытаанах) спонсор Матрена Павловна сиэннэрэ- 8000 солк

I үрдэл- Александра Максимова  (Чурапчы, Болтоҥо) спонсор - Матрена Павловна бииргэ төрөөбүттэрэ - 10000 солк

Кылаан кыайыылаах - Надежда Колодезникова (Чурапчы) спонсор Матрена Павловна кыргыттара - 20000 солк

Бу күөн күрэспитигэр кыттыбыт  толорооччуларбытыгар  туоһу суруктар, кыайыылаахтарга грамоталар туттарыллаллар. Тэрийээччилэр ааттарыттан дириҥ махталбытын тиэрдэбит толорооччулары бэлэмнээбит, кытыннарбыт салайааччыларга: Спартак Петрович Федоров аатынан Нөмүгүтээҕи народнай театр салайааччытыгар Алена Алексеевна Филипповаҕа, Дьокуускай куорат Сайсаардааҕы сынньалаҥ киинин салайааччытыгар Маргарита Николаевна Афанасьеваҕа, Таатта улууһун Уолбатааҕы библиотека иһинэн үлэлиир "Дьэҥкир алып" айар түмсүүгэ,  СӨ культуратын туйгунугар, Чурапчытааҕы кииннэммит библиотека сүрүннүүр библиотекара Матрена Николаевна Захароваҕа, норуот айымньытын Дьиэлэрин специалистаргар.   

Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин коллективын аатыттан Матрена Павловна төрөппүт кыргыттарыгар, сиэннэригэр, аймахтарыгар бииргэ төрөөбүттэригэр күөн күрэһи тэрийэн, ийэҕит, эдьиийгит, эбэҕит Матрена Павловна сырдык аатын үйэтитэр үтүө санааҕытыгар истиҥник махтанабыт, спонсордарбытыгар нэһилиэкпит ветераннарын, пенсионердарын уонна "Сыккыс" түмсүүлэргэ

Куруук күөх халлааны

Чэгиэн доруобуйаны

Сэргэх туругу баҕарабыт!

Бүгүн, муус устар 16 күнүгэр Кытаанахха "Алаас эбэҕэ" аан бастаан Куйуур Күүлэйэ 2023 күрэхтэһии ыытылынна. Тэрийээччи "Кытаанах нэһилиэгэ" муниципальнай тэриллии олохтоох дьаһалтата (баһылык Егорт Николаевич Потапов). Бу күрэхтэһии биһиги Кытаанахпыт сурукка киирбитэ 100, тумус туттар дьоммут ССРС, РСФСР, Саха АССР үтүөлээх тренерэ Д.П.Коркин, саха народнай суруйааччыта, Ойуунускай аатынан бириэмийэ лаурета Далан, Саха АССР искусствотын үтүөлээх деятелэ А.П.Собакин төрөөбүттэрэ 95 сылларыгар ананан ыытылынна. 

Сарсыарда 11 чаастан "Алаас Эбэҕэ" мандатнай комиссия үлэтин саҕалаата, онтон күрэхтэһии парадын нэһилиэкпит спортинструктора Василий Потапов хамаандалаан киллэрдэ. Парад кыттыылаахтарын нэһилиэк баһылыга Егор Николаевич эҕэрдэлээн, күрэхтэһиигэ кытта кэлбиттэригэр махтанна.

Сахалыы сиэринэн  уҥа өтүүгэр уолаттары, хаҥас өттүгэр кыргыттары арыалланан,  аал уоту оттон, арыылаах саламаатынан, алаадьынан айах тутта  Максимов Иван Федотович.

Улуус баһылыгын солбуйааччытынан ананан үлэтин саҕалаабыт Алексей Гаврильеич Лобанов эҕэрдэлээтэ уонна түгэнинэн туһанан биир дойдулаахтарыгар Арыылаах хамаандатын чилиэттэригэр Махтал суруктары туттарда. Күрэхтэһии кылаабынай судьуйата куйуур күрэхтэһиитин балаһыанньатын билиһиннэрдэ. 

Бүгүн, барыта 7 хамаанда куйуурга, ойбон алларыытыгар, эстафетаҕа, салгын саатынан ытыыга, канат тардыһыыыгар күрэхтэстилэр. Ол курдук Чурапчы, Төлөй, Болтоҥо 1, Болтоҥо 2, Арыылаах, Кытаанах уонна Кытаанах, Арыылаах холбоһуктаах "Сомоҕо" хамаандата илин - кэлин түһүстүлэр. 

Куйуурдааһын күрэҕэр балтараа чаас устата ким төһө балыгы ыларыгар күрэхтэстилэр, түмүккэ 

Кытаанах -20 кг 500гр - 1 миэстэ

Төлөй - 14 кг 900гр -2 миэстэ

Чурапчы - 13 кг 350 гр 3 миэстэ

Болтоҥо 2 - 12 кг 900гр - 4 миэстэ

"Сомоҕо" 12кг 450 гр - 5 миэстэ

Арыылаах 11кг 900гр - 6 миэстэ

Болтоҥо 1 - 7 кг 450гр - һ миэстэ

Эбиэти олохтоох дьаһалта кыргыттара тэрийэн сылаас миин, нэһилиэкпит далбар хотуттара астаабыт бурдук астарынан, хамаанда спортсменнарын күндүлээтилэр. 

Эбиэттэн киэһэ дьон - сэргэ, күрэхтэһээччилэр да көхтөрүн үрдэтэр ыһыылаах - хаһыылаах күрэхтэһии саҕаланна. Ойбон тэһиитигэр

Арыылаах 18мүн 29 сөк,81 -1 миэстэ

Кытаанах 22 мүн 43 сөк6- 2 миэстэ

Болтоҥо2 23 мүн 07 сөк 50- 3 миэстэ

Төлөй 23мүн 16 сөк 72 - 4 миэстэ

Чурапчы 23 мүн 43 сөк 84 - 5 миэстэ

Болтоҥо1 32 мүн 27 сөк 83 - 6 миэстэ

Сомоҕо 32 мүн 42 сөк 13 - 7 миэстэ

Салгыы тоҥуу хаарынан, куйуур тутан сүүрүү буолла. Түмүккэ

Чурапчы 55, 63 - 1 миэстэ

Болтоҥо2 58,22 - 2 миэстэ

Кытаанах 01,01, 37 - 3 миэстэ

Арыылаах 01,04, 31 - 4 миэстэ

Төлөй 01,04,47 - 5 миэстэ

Болтоҥо1 01,06,35 - 6 миэстэ

Сомоҕо 01,07,22 - 7 миэстэ

Дьэ онтон саамай эрийсиилээх, элбэх ыалдьааччылаах канат тардыһыыта буолла. Сыра - хара быстар, эт - тирии баранар көрүҥэр эрэллээхтик бастаата

Кытаанах -1 миэстэ

Болтоҥо2 - 2 миэстэ

Сомоҕо - 3 миэстэ

Чурапчы - 4 миэстэ

Төлөй - 5 миэстэ

Арыылаах - 6 миэстэ

Болтоҥо 1 - 7 миэстэ

Салгын саатынан ытыыга хамаандаттан биирдии киһи ытта. Кытаанах хамаандатыттан Ньургун Новгородов ытан наадалаах 28 очкону аҕалан Кытаанахтар 1 миэстэ буоллулар. 

Түмүк тахсыар диэри биирдиилээн бастыыр иһин ойбон тэһиитигэр  күрэхтэһии саастарынан ыытылынна. 

Оҕолорго - Ньургун Новгородов бастаата

Орто саастаахтарга Арыылаахтан Марк Демьянов иннин кимиэхэ да биэрбэтэ, аҕа саастаахтарга Арыылаахтан Туласынов эрэллээхтик бастакы миэстэ буолла. 

Түмүккэ хамаанданан күрэхтэһиигэ 

1 миэстэ -Кытаанах. 20 тыһ суумалаах сертификат

2 миэстэ - Болтоҥо 2 , 14 тыһ суумалаах сертификат

3 миэстэ - Чурапчы 10 тыһ суммалаах сертификат

4 миэстэ - Арыылаах - 3000 сертификат

5 миэстэ - Төлөй - 3000 сертификат

6 миэстэ- Сомоҕо - 3000 сертификат

7 миэстэ- Болтоҥо1 3000 сертификат

Хамаанда аҕа саастаах дьонноругар анал бириистэр уонна күрэхтэһии саамай эдэр кыттааччытыгар 14 саастаах Арыылаахтан Алеша Демьяновка анал бириис туттарылынна. 

Алексей Николаевич Пономарев бэйэтин анал бирииһин афганскай казаны туттарда Ньургун Новгородовка, Лонгинов Петр Данилович аатынан оҕолоро, сиэннэрэ туруорбут  14 тыһыынча суумалаах гайкаверт бирииһи сиэнэ Альбина Лугинова, Терентий Иванович Пономаревка туттарда.

Бу күрэхтэһииигэ нэһилиэкпит ытык мааны дьоннорун Аҕа дойду сэриитин ветерана Нестерев Илья Михайлович, тыыл, үлэ ветераннара Новгородов Семен Егорович, Новгородов Владимир Семенович, хоту көһөрүллүү кыттыылаахтара, тыыл, үлэ ветераннара Барашков Дмитрий Дмитриевич, Лонгинов Петр Данилович, СР тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна Захаров Прокопий Прокопьевич ааттарынан бириистэри оҕолоро, сиэттэрэ туруордулар,  үлэ ветерана Андреев Данил Давыдович аатынан бирииһи аймахтара, бииргэ төрөөбүттэрэ, маны таһынан Кытаанах, Арыылаах олохтоох дьаһалталара 10 тыһыынча сууммалаах бириистэри уонна Алексей Николаевич Пономарев, Суолдьут  маҕаһыын, Барашков Василий Дмитриевич "Тирэх" кооператив оҥорон таһаарбыт  сироптарынан спонсордаатылар. Күрэхтэһиибитин  кэлэн устубут, сарсыардаттан үлэлээбит "Саха" НВК Чурапчытааҕы филиалын үлэһиттэригэр, күрэхтэһии судьуйатыгар Петр Бабиченкоҕа анал бириистэр туттарылыннылар. Төлөй нэһилиэгин олохтоох дьаһалтатын Махтал Суругун, Төлөй хамаандата баһылыкпытыгар Егор Николаевичка туттардылар. Нэһилиэк олохтоох дьаһалтата бары спонсордаабыт биир дойдулаахтарбытыгар Махтал суруктары туттарда. Күрэхтэһии уопсай хаартыскаҕа түһүүнэн, Уруй- айхал, эҕэрдэ тылларынан түмүктэннэ. 

Бары хамаандаларга, тэрээһиммитигэр кэлэн көхтөөхтүк кыттыбыккытыгар тэрийээччилэр аатарыттан дириҥ махталбытын тиэрдэбит. 

Хас сырыы аайы  маннык улахан тэрээһиннэргэ Айтал Монастырев салайааччылаах  оскуолабыт үөрэнээччилэригэр Айастаан Потаповка, Дима Пестряковка, Ньургун Собакиҥҥа, Айсен Терютиҥҥа күүс - көмө буолалларыгар истиҥник махтанабыт. Быйыл хаарбыт олус халыҥ буолан миэстэтигэр тута хаары анньан  күрэхтэһии үрдүк таһымҥа ааһарыгар таркторынан күүс- көмө буолбут Петр Иванович Собакиҥа махтанабыт. 

Кытаанах аатын ааттаппыт балыксыт уолаттарбытыгар Ньургун Новгородовка, Дьулус Барашковка, Василий Потаповка, Гаврил Захаровка, Иннокентий Новгородовка, Николай Новгородовка, "Сомоҕо" хамаандаҕа кыттыспыт дьоммутугар Терентий Иванович Пономаревка, Алексей Окоемовка чэгиэн доруобуйаны, көхтөөх үлэни баҕарабыт