Олох аҕыйах хонугунан дойду үрдүнэн улахан событие буолаары турар. Ыам ыйын 9 күнүгэр 1945 сыллаахха фашисткай Германияны кыайбыппыт 80 сыла. Бу кэрэ бэлиэ даатанан араас дьаһаллар былааннаахтык ыытыллаллар. Муус устар 25 күнүгэр Кытаанахпытыгар Кыайыы Знамятын өрө  көтөҕүү сиэрэ - туома ыытылынна. Знамяны, нэһилиэкпит баһылыга Егор Николаевич Потапов, бойобуой дьайыылар бэтэрээннэрэ Альберт Собакин, оскуолабыт  байыаннай-патриотическай кулуубун командира Айсен Терютин өрө көтөхтүлэр. Кыайыы Знамята биһиги нэһилиэкпитигэр кытара кыыста.

Бу Знамя Россия былааҕын кытта биир суолталаах биһиги национальнай символбыт буолар. Кыайыы Знамята биһиги эһэлэрбит, эбэлэрбит, аҕаларбыт, убайдарбыт дьоллоох олохпут туһугар кыа хааннарын тохпут, Ийэ сир туһугар хорсуннук охсуспут туоһулара буолар. 

Туругурдун Улуу Кыайыы Знамята! Туругурдун Кыайыы күнэ! Ура!

                                                х   х   х   х   х

"Өйдүүбүт! Сүгүрүйэбит! Махтанабыт!" маннык ааттаах Улуу Кыайыы 80 сылынан, "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтэ, оҕолорго уруһуй күрэҕин ыытта. Оҕолор хорсун саллаат, көһөрүллүү, тыыл дьонун сындылҕаннаах үлэлэрин, эһэлэрин, эбэлэрин хартыынаҕа түһэрэн ойуулаабыттарын көрөн киһи долгуйар. Бу уруһуйдар бары плакат - баннерга түһэриллэн киин уулуссабытыгар туруорулуннулар. 

Бары кыттааччылар туоһу суруктарынан, кыайыылаахтар анал дипломнарынан, бириистэринэн наҕараадаланнылар.  

Түмүккэ

Улахан бөлөхтөргө

Эльвира Ходулова -1м, Күннэй Коркина -2-3м, Юлия Винокурова - 3м

Орто бөлөхтөргө

Милена Павлова -1м, Сандал Сидоров-2м, Алина Неустроева, Айыына Захарова - 3м

Кыра бөлөхтөргө

Алеся Федорова, Элла Бабиченко, Айлана Пономарева -1м

Эльвира Гоголева, Алик Афанасьев, Сардаана Потапова -2м

 Сахаайа Потапова, Айаал Монастырев, Сахамир Лыткин, Павлик Яковлев, Эрсан Борисов - 3м буоллулар.

                                       х    х    х    х   х

Быйыл Россияҕа Библионочь акция тэриллибитэ 12-с сыла. Биһиги нэһилиэк дьоно - сэргэтэ бу акцияҕа, библиотекарь Лена Александровна сирдээһининэн  сыл аайы көхтөөхтүк кыттабыт. Быйылгы Библиотүүн станцияларынан оонньууттан саҕаланна. 4 хамаандаҕа арахсан олус таһаарыылаахтык  сорудахтары толордулар. Ол курдук матросскай үҥкүүлээтилэр, сэрии, кыайыы ырыаларын ыллаатылар, суруйааччылары, өс хоһооннорун, улуус гербэлэрин таайдылар, хаамыыга ырыаҕа күрэхтэстилэр, оһуохайдаан да ыллылар. "Тыыннаах бибилиотека" дьаһалга нэһилиэкпит дьоно бэйэлэрэ, чугас дьоннорро түбэспит түбэлтэлэрин кэпсээтилэр. Ол курдук Любовь Монгуш студенныы сылдьан үөр буолбут киһи дьайыыларын көрбүтүн, Егор Потапов эһэтэ, аҕата көһөрүллүүгэ сылдьан американскай астары- таҥастары көрбүттэрин, Петр Максимов булт мүччүргэннээх сырыыларын, Дмитрий Тролуков табаарыһын дьээбэлээбитин кэпсээн истээччилэр болҕомтолорун тартылар. 

Библиотүүммүт "Туох?Ханна?Хаһан?" интеллектуальнай оонньуунан түмүктэннэ. Тэрилтэлэр хамаандалара  Аҕа дойду сэриитин тустарынан ыйытыктарга хоруйдаатылар. Түмүккэ тыа хаһаайыстыбата, пенсионердар холбоһуктаах хамаандалара Бастакы миэстэ буолан Кыайыы өрөгөйүн биллилэр. 

Дьэ ити курдук Библиотүүн, кырдьык түүҥҥэ диэри буолла. 

 Хаартысканан репортаж көрүҥ

Улуу Кыайыы 80 сылынан, Дириҥнээҕи "Күбэй" ветераннар хордара тэриллибитэ 30 сылынан, улуустааҕы "Бэтэрээннэр ыллыыллар" нэһилиэктэр икки ардыларыгар хор, ансаамбыл коллективтарын көрүү күрэҕэ Дириҥ бөһүөлэгэр ыытылынна. Суол - иис куһаҕанынан сибээстээн, күрэх онлайн киэбинэн буолла. Куонкуруска улууспут бастыҥ коллективтара көхтөөхтүк кытыннылар: 4 хор коллектива, 6 ансамбль, барыта 128 киһи кытынна. Дьүүллүүр Сүбэҕэ Аксения Посельская аатынан Дириҥнээҕи оҕо искусство оскуолатын преподавателлэрэ, СӨ култууратын туйгуннара Александра Васильева, Антонина Собакина уонна И.Федосеев - Доосо аатынан Дириҥнээҕи орто агрооскуола музыка учуутала, РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ Ньургуйаана Петрова үлэлээтилэр. 

Улуустааҕы "Бэтэрээннэр ыллыыллар" ырыа күрэҕин түмүгэ маннык буолла:

Ансамблларга:

1 үрдэл - "Чуораайы" вокальнай ансамбль, салайааччы Александра Максимова (Болтоҥо)

2 үрдэл - "Ахтылҕан", салайааччы Вера Оконешникова (Чурапчы)

3 үрдэл - "Алаас", салайааччы Любовь Монгуш (Кытаанах)

Анал ааттар:

"Саҥа арыйыы" - "Дуорай" фольклорнай бөлөх, салайааччы Александра Игнатьева (Чурапчы)

"Бастыҥ патриотическай ырыа" "Күн Көлүйэ" вокальнай ансамбль, салайааччы Светлана Борисова (Алаҕар)

"Сыккыс" вокальнай ансамбль, салайааччы Елена Чепалова ()Чурапчы, интэринээт оскуола)

"Бастыҥ акапелла" "Чуораайы", салайааччы А.Максимова (Болтоҥо)

Хорга:

1 үрдэл "Алгыс" салайааччы Светлана Борисова (Алаҕар)

2 үрдэл - Хатылы бэтэрээннэрин хора, салайааччы Екатерина Лыткина (Хатылы)

3 үрдэл "Алгыс" хор, салайааччы Светлана Аммосова (Чурапчы)

Ырыа күрэҕин муҥутуур кыайыылааҕынан буолла Гран при үрдүк аатын ылла "Күбэй" хор, салайааччы Наталья Аммосова (Дириҥ).

"Бастыҥ салайааччы" анал аат иҥэрилиннэ Наталья Аммосоваҕа.

Биһиги нэһилиэкпититттэн кыттыбыт "Алаас" дьахталлар вокальнай ансамблларын ырыаһыттарыгар эҕэрдэбитин тиэрдэбит. Түгэнинэн туһанан бу дьыл муус устар 30 күнүгэр "Алаас" ансамбль тэриллибитэ 25 сыллаах үбүлүөйдээх кэнсиэригэр барыгытын ыҥырабыт. Кэнсиэргэ саҥа ырыалар, көрдөөх саҥа сценкалар, киирии билиэтинэн олус үчүгэй, "Алаастар" туруорбут лотереялара. Кэлиҥ, сылдьыҥ, күлүҥ, тэҥҥэ ыллаһыҥ. 

Быйылгы вокальнай - инструментальнай  бөлөхтөр сезоннарын Добун Дорҕоон Түһүлгэтэ бэстибээл түмүктээтэ. Чурапчы улууһун хас биирдии нэһилиэктэригэр  тыыннаах музыканан дьарыктанар бөлөхтөр былырыыҥҥаттан иккис тыыннарын ылан айымньылаахтык үлэлииллэр. Улууска баар бары  ВИА лары түмэн, салайан, сүрдээх былааннаахтык үлэлээн илдьэ сылдьар, 90-с сылларга республикаҕа аатырбыт сураҕырбыт "Табык" бөлөх музыкана, билигин улуустааҕы "Олоҥхо" киинин салайааччытынан үлэлиир Дмитрий Попов. ВИА лар улууспут нэһилиэктэригэр Тыыннаах музыка кэнсиэрин тэрийэн, бэйэ- бэйэлэрин кытта ыкса билсиһэн, уопут атастаһан, биир интэриэстээх дьон мустан күлэн- үөрэн, быыһыгар баар кыһалҕалары быһаарсан, үлэни былааннаан кэллилэр. Ол курдук  биһиэхэ Кытаанахха, Сылаҥҥа, Бахсыга, Дириҥҥэ, Чыаппараҕа быйыл кэнсиэртэри оҥордулар. Быйылгы сылы түмүктүүр тыыннаах музыка бэстибээлэ муус устар 18 күнүгэр "Айылгы" норуот айымньытын Дьиэтигэр 11 -с төгүлүн элбэх көрөөччүлээх ыытылынна.  Хайахсыттан "Дуораан ситимэ", Төлөйтөн "Ыллык",  Сылаҥтан "Кыл түгэнэ", "Сырдык сүүрээн"оҕолор бөлөхтөрө, гимназияттан "Тоҕус томтор", Хатылы- Чурапчы "Хомуур", Дириҥтэн "Дорҕоон", Чурапчы Айыллаан "Сахалар", Мугудайтан "Дархан", Чыаппараттан "Төлөн", Одьулуунтан "Чэчир", Кытаанахтан "Тэтим" бөлөхтөр кэлэн ыллаан - туойан аастылар. Тыыннаах музыка кэнсиэрин былырыыҥҥы Добун Дорҕоон кыайыылааҕа "Кыл түгэнэ" Сылаҥ бөлөҕө саҕалаата. Добун Дорҕоон Түһүлгэтэ тыыннаах музыка бэстибээлин кыайыылаахтарынан Мугудайтан "Дархан" бөлөх ылыан ылла. "Хомуур" бөлөхтөр бэйэлэрин анал бириистэрин "Сахалар" диэн ааттаах гимназия бөлөҕөр туттардылар. 

Биһиги "Тэтим" бөлөхпүт былырыыҥҥыттан тэриллэн араас кжэнсиэртэргэ, бэстибээлгэ кыттан, нэһилиэкпит аатын ааттаттыбыт. Быйылгы састааппытыгар бас гитара Иван Игнатьев, ритм гитара, вокал Алексей Окоемов, охсор - тэбэр инструменнар Василий  Лазарев, клавиша Геннадий Монгуш, вокал Любовь Монгуш. репетуарбытыгар Алексей Бандеров "Ахтылҕан" Тумус Мэхээлэ "Оҕо сааһым оонньуулара" ырыалары үөрэтэн ыллаатыбыт. Түгэнинэн туһанан  иллэҥ кэмнэрин туһалаахтык атааран, ырыаны - тойугу өрө тутан сылдьар музыканнарбытыгар дириҥ махталбытын тиэрдэбит. 

Аны күһүҥҥэттэн саҥа күүһүнэн, көрүүнэн тыыннаах музыканы таптааччылар эмиэ мустан, саҥа ырыаларынан күндү көрөөччүлэрин үөрдүөхтэрэ турдаҕа. 

Дорооболоруҥ убаастабыллаах сурутааччыларбыт. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт бүтэ охсон, муус устар ый ортото буола оҕуста. Сыл хонук уу сүүрүгүнүү түргэнник устар. Бу ыйбыт хаалбыт кэмнэригэр туох үлэлэр, дьаһаллар былааннаналларын билиһиннэрэбит:

17.04. Аатырбыт сураҕырбыт "Диодорова. Против течения" киинэ премьерата. Киэһэ 19,15 саҕаланар.

19.04. Саха суруйааччыларын айымньыларынан оскуола  оҕолорун театрализованнай дьүһүйүүлэрэ. Киэһэ 19ч саҕаланар.

25.04. Республика күнэ

30.04. "Алаас" дьахталлар вокальнай ансамбллара тэриллибитэ 25 сылынан  "Алаастан тахсыбыт ырыалар" үбүлүөйдээх кэнсиэрдэригэр барыгытын күүтэбит. 

Дьэ онтон салгыы ыам ыйыгар Улуу Кыайыы 80 сылыгар аналлаах дьаһаллар, субботниктар, тэрээһиннэр барыбытын күүтэллэр. 

Муус устар 9 күнүгэр, төһө да үлэ күнэ буолбутун иһин, хаарбыт баран эрэринэн, нэһилиэкпитигэр  кыһыны атаарыы норуот күүлэйин тэрийдибит. "Дорообо, Кыайыы сандал сааһа!" диэн ааттаан сандал сааспытын көрүстүбүт.

Норуот күүлэйин үөрүүлээх чааһыгар нэһилиэкпит баһылыгын солбуйааччы Екатерина Скрябина  эҕэрдэ тылы этэн, саас кэлбитинэн, Кыайыы 80 сылын көрсө элбэх үлэлэр, субботниктар былааннаналларын, онно бары көхтөөхтүк кыттыһалларыгар нэһилиэк дьонун ыҥырда,   "Түһүлгэ" НАДь директора Айталина Пономарева эҕэрдэлээн, Улуу Кыайыыга аналлаах фестиваль дипломаннарыгар, лауреаттарыгар грамоталары туттарда. 

"Саамай уһун муус чопчу" конкурска 3 кылаас үөрэнээччитэ Айаал Монастырев 1м80 см муус чопчу аҕалан кыайыылаах аатын ылла,  "Маски шоу" нуучча остуоруйаларыттан  сирэй мааска конкурсугар, Раиса Семеновна  Смирникова  кыайыылааҕынан таҕыста, "Частушкалаан чаҕаарыах" частушка күрэҕэр Агафья, Надежда Барашковалар тэҥнээхтэрин булбатылар, "Улахан былаат "күрэҕэр Лена Нестерева саамай улахан былааттаах буолан кыайыан кыайда, 2 м Элла Бабиченко, 3 м эрэллээхтик Екатерина Скрябина таҕыста. "Курочка Ряба" хамаанданан күрэххэ Титомир Лыткин тэҥнээҕин булбата. Бары конкурсаннар "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтиттэн грамоталары, бириистэри туттулар. Эр дьоҥҥо, уолаттарга канат тардыһыытыгар биирдиилээн бастааһыҥҥа Иван Оконешников муҥутуур кыайыылааҕынан буолан 2 тыһ харчынан, уолаттарга Сайаан Дьяконов 1тыһ харчынан наҕараадаланнылар. 

Норуот күүлэйин түмүгэр тэрилтэлэр холбоһуктаах хамаандалара эстафетаҕа уонна гранатанан быраҕыыга күрэхтэһиилэрэ, ыһыылаах- хаһыылаах ыытылынна. 

Түмүккэ эстафетаҕа

  1 миэстэ- 1,54,68 бириэмэнэн кэлэн олохтоох дьаһалта+ЖКХ
2 миэстэ - 2,33,18  көрдөрүүлээх оскуола 2хамаандата

3 миэстэ-2,43,64 бириэмэлээх балыыһа+кулууп хамаандата

4 миэстэ - 3,18,38 көрдөрүүлээх тыа хаһ+ пенсионердар хамаандалара.

Бары көхтөөхтүк кыттыбыт хамаандаларга, тэрийбит салайааччыларга барҕа махталбытын тиэрдэбит.

Бу күн улуус оскуолаларын хайыһарга спратакиадата "Лоскуй эбэҕэ ыытылынна. Манна биһиги оскуолабыт хайыһардьыттар бэрткэ кытыннылар. Онон тренердэри, оҕолорбутун  эҕэрдэлиибит!

Ол курдук кыра кыргыттарга Алисса Борисова 1 миэстэ, Айыыны Захарова 2 миэстэ, кыра уолаттарга Дьулус Монастырев 1миэстэ, орто уолаттарга Мичил Пономарев 2 миэстэ, улахан кыргыттарга Наина Владимирова 1 миэстэ уонна эстафетаҕа биһиги оҕолорбут Муҥутуур Кыайыылаах буолбуттар. 

Аны иннибитигэр улахан түмсүү 80 сыллаах Кыайыы күнэ!

Норуот күүлэйиттэн хаартыскалары көрүҥ. 

Бүгүн, о.э. муус устар 6 күнүгэр "Ааллаах Эбэҕэ" Кытаанах куйуур 2025 диэн ааттаах аһаҕас куйуур күрэҕэ тэрилиннэ. Быйылгы куйуур Улуу Кыайыы 80, Булчуттар күннэринэн,  Үлэ бэтэрээнэ, Кытаанах нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо, Кытаанах нэһилиэгин Ытык киһитэ, балыксыт Владимир Семенович Новгородов 90, кини уола аҕатын туйаҕын хатаран балыксыт ааттааҕа Иннокентий Владимирович Новгороов уонна  СР тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна Алексей Николаевич Пономарев 70 саастарыгар аналлаах ыытылынна. 

Барыта 7 хамаанда: Кытаанах 1, Кытаанах2, Арыылаах, Төлөй, Мэҥэ- Хаҥалас Лоомтукатыттан, Герой Попов, Хотулар диэн ааттаах хомуур хамаанда күөн көрүстүлэр, күрэс былдьастылар. 

Куйуур үөрүүлээх парадтан саҕаланна. Эҕэрдэ тылы нэһилиэкпит баһылыга Егор Потапов этэн туран үбүлээрдэргэ Эҕэрдэ суруктары, бэлэхтэри туттарда, А.Н.Пономаревка оскуола профсоюһа (предс А.Дьяконова) Эҕэрдэ суругу, бэлэҕин уонна оскуола эр дьонун аатыттан саха быһаҕын, эҕэрдэ суругу туттарда Александр Дьяконов, Алексей Николаевич бииргэ төрөөбүттэрэ, аймахтара бэлэхтэрин туттардылар,  олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыба Кытаанахтааҕы филиалын аатыттан Эҕэрдэ  суругу, бэлэхтэри Иннокентий Новгородовка, Василий Потапов туттарда.

Күрэхтэһии кылааынай судьуйата Иван Оконешников балаһыанньаны билиһиннэрэн, хас көрүҥ аайы жеребьевка быһыытынан күрэхтэһии саҕаланна. 

Ол курдук куйуур, салгын саатынан ытыы, тоҥуу хаарынан сүүрүү эстафета, ойбон тэһиитигэр, канат тардыһыытыгар, түөрэх быраҕыытыгар ыһыылаах - хаһыылаах күрэхтэһии буолла. 

Ойбон тэһиитигэр биирдиилээ бастыыр иһин күрэххэ  Иван Попов Арыылаахтан 55 үөһэ саастаахтарга иннин кимиэхэ да биэрбэтэ,киниэхэ Г.Т. Борисов оҕолоро туруорбут 5000 харчынан Анал бириис туттарылынна, онтон эдэрдэргэ Мэҥэ- Хаҥаластан Дьячковскай Николай муҥутуур кыайыылаах буолла,Иннокентий Новгородов туруорбут 75 шт ботуруонунан анал бирииһинэн наҕараадаланна.

Саамай эдэр кыттааччы Сайаан Дьяконов, саамай аҕам саастаах кыттааччы Петр Федотович Максимов буолан В.Потапов туруорбут бирииһинэн наҕараадаланнылар. 

Саамай Бөдөҥ собону 500гр туттарбыт Петр Пестряков (Мэҥэ- Хаҥалас Лоомтука) П.Д.Барашков оҕолоро туруорбут Анал бириистэрин тутта.

Мэҥэ- Хаҥалас саамай аҕам саастаах күрэхтэһээччилэригэр М.И.Дьячковская, "Түһүлгэ" НАДь туруорбут бириистэрин тутан үөрүүлэрэ үрдээтэ. Арыылаахтан сылдьар Марк Демьянов куйуурунан, Иван Собакин балык сеткатынан, оруобуна бүгүн төрөөбүт күннээх Арыылаахтан Пантелеймон Борисов куйуурунан Иван Слепцов туруорбут анал бириистэрин туттулар. Оскуола уолаттарыгар төрүт үгэһи утумнаан күрэхтэһэ сылдьалларынан анал бириис туттарылынна. 

Дьэ уонна уопсай түмүккэ 

3 м- Кытаанах 1 хамаандата (Альберт Собакин, Иван Собакин, Ньургун Новгородов, Сайаан Дьяконов, Иннокентий Новгородов) мэтээлинэн, харчынан наҕараадаланнылар

2м- Төлөй хамаандата. Мэтээлинэн, харчынан наҕараадаланнылар.

1м - Эрэллээхтик Арыылаах хамаандата. В.С.Новгородов оҕолоро туруорбут 25000 харчынан, мэтээлинэн наҕараадаланнылар. 

Эбиэт кэмигэр олохтоох дьаһалта коллектива, үбүлээрдэр аймахтара, оҕолоро минньигэс, сылаас астаах остуол бэлэмнээтилэр.

Дьахталларга саппыкыны ыраах быраҕыыга күрэхтэһиигэ Муҥутуур кыайыылааҕынан Арыылаахтан Надежда Демьянова тахсан Анал бириис тутта. 

Спонсордарынан буоллулар:

В.С.Новгодоров оҕолоро, А.Н.Пономарев аймахтара, И.В.Новгородов, П.Д.Барашков оҕолоро, В.А.Потапов, И.Т.Пономарев, Г.Т.Борисов оҕолоро, И.М.Нестерев кыыһа М.И.Дьячковская, олохтоох дьаһалта, "Түһүлгэ" НАДь, Далан аатынан орто оскуола. 

Күрэхтэһээччилэр санааларын этэллэр:

Лоомтукаттан- эбиэт наһаа минньигэс, наһаа үчүгэй тэрээһин

Арыылаахтар- Тэрийээччилэргэ барҕа махтал, эбиэт мааны.

Ити курдук биһиги нэһилиэкпитигэр куйуур күрэҕэ тэрээһиннээхтик буолла. Бары спонсордарга итии-истиҥ махталбытын тиэрдэбит, бары маннык түмсүүлээх буолуоҕуҥ, нэһилиэкпит аатын ааттата туруоҕуҥ!

Куйуур туһунан улахан фоторепортаһы көрүҥ.

Мэҥэ- Хаҥалас Майатыгар айа- тута улэлии сылдьар Аркадий Новиков аатынан "Көр күлүү" театрын билбэт киһи суоҕа буолуо.

Дьэ, бу театр тэрийиитинэн быйыл "Сааскы сирэйдэр" диэн ааттаах көр-күлүү фестивала республикаҕа 17-с төгүлүн ыытылынна. Бастакы тур кэтэхтэн ыытыллыбыта, видео устан ыыппыппыт, онтон үчүгэй номердар талыллан Майаҕа кулун тутар 31 күнүгэр иккис турга көрүстүлэр. 

Конкурска Сунтаартан, Бүлүүттэн, Ньурбаттан, Үөһэ- Бүлүүттэн, Намтан, Уус- Алдантан, Чурапчыттан, Намтан, Хатастан, Мэҥэ- Хаҥаластан элбэх кыттааччы кэлбиттэр. 

Биһиги "Түһүлгэ" НАДь 2  нүөмэри ыыппыппыт, "Аныгы көрбүөччү" уонна "Подарок", онтубут 2-с  турга киирэн баран кыттан кэллибит. Дьүүллүүр Сүбэҕэ куораттан кэлэн мэҥэлэр биир дойдулаахтара үлэлээтилэр.  Бэрэссэдээтэлинэн С.С.Адамова,чилиэннэринэн суруйааччы Куорсуннаах, Валентина Чиркова, Любовь Шишигина уо.д.а. 

Күнүс 13 чаастан саҕаламмыт конкурс киэһэ 17 ч бүттэ, онтон салгыы ырытыһыы, сүбэ- ама биэрии буолла. Киэһэ 19 ч кыайыылаахтары наҕараадалааһын уонна Гала концерт буолла. Түмүккэ 

биһиги "Бэт да бэт" бөлөхпүт "Бастыҥ үтүктээйи" анал аат ыллыбыт. Былырыын аан бастаан чабырҕаҕынан кыттан 1 Лауреат буолбуппут. Чурапчыттан өссө Хадаар олохтоох дьаһалтатын үлэһиттэрэ, баһылыктарыгар тиийэ кэлэн кыттан "Сааскы сирэйдэр" конкурс 1 Лауреаттарынан буоллулар уонна Аркадий Новиков оҕолоро туруорбут бириистэрин тутан үөрүү өрөгөйүн биллилэр, онон биир дойдулаахтарбытын эҕэдэрлиибит!

Конкурс Кылаан чыпчаалын Ньурба Антоновкатыттан сылдьар "Айуу, чэ" бөлөх ылла. 

Онтон салгыы кыайыылаахтар муус устар 1 күнүгэр Хаҥалас улууһугар гастроллуу бардылар. 

Күндү сурутааччыларбыт, ааҕааччыларбыт көрү- күлүүнү сэргээҥ, үөрэ- көтө сылдьыҥ, олоххутун уһатыҥ!

Кулун тутар 30 күнүгэр Мэҥэ - Хаҥалас Доллу нэһилиэгэр Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата, самодеятельнай композитор, элбэх ырыа ааптардара Аркадий Михайлович Алексеев ырыаларыгар 11 төгүлүн  "Сүрэхтэр кэпсэтэр кэмнэрэ" диэн ааттаах  республикатааҕы ырыа конкурса буолан ааста.  Эдьигээнтэн, Орто Халыматтан, Өлөөнтөн, Бүлүүттэн, Сунтаартан, Мэҥэ- Хаҥаластан,Чурапчыттан, Амматтан, Уус- Алдантан, Дьокуускайтан, Хатастан күөн көрсүһэ, күрэс былдьаһа элбэх ырыаһыт бөлөхтөр, биирдиилээн толорооччулар кэлбиттэр. 

Былырыын Дьокуускайга 10 сыллаах үбүлүөйдээх конкурс ыытыллыбытыгар даҕаны маннык элбэх кыттааччы  кэлбэтэҕэ диэн этэллэр. Барыта  12  бөлөх, 48 биирдиилээн ырыаһыттар иккилии ырыаны толордулар. Онтон биирэ Аркадий Алексеев ырыата, иккиһэ көҥүл. 

Дьүүллүүр Сүбэҕэ үлэлээтилэр- бэрэссэдээтэл  Владлена Бурнашева- Сахая, Варя Аманатова, Георгий Попов, Георгий Белоусов, Анна Исакова. Бары даҕаны ааттаах суоллаах, саха эстрадатыгар биллэр - көстөр дьон сыаналаатылар. Аркадий Михайлович бэйэтэ биир да ырыаны көтүппэккэ саалаҕа көрөөччү быһыытынан олордо. 

Биһиги улууспутуттан Мугудайтан Николай Пухов, Владимимр Николаев кыыһынаан уонна биһиги нэһилиэктэн "Саһарҕа" кыргыттар квартеттара кытыннылар. "Саһарҕалар" хаһан да маннык улахан конкурска кытта иликтэр, онон бэйэни боруобалана, дьону көрө - истэ, үөрэнэ барбыттара. Икки ырыаны толордулар. Аркадий Алексеев "Ыһыаҕы көрбүччэ мунчааран" а,сареIIa, "Сибэккилэр". Биллэн турар долгуйуу бөҕө буоллаҕа дии, ол да буоллар дугдуруй да оҕус, тиийэн баран ыллаан, түмүгү долгуйа кэтэстибит. 

Эбиэккэ диэри жеребьевканан талан ким хаһыс номернан киирэрин быһаарыстыбыт. Онно кыргыттарбыт 16 номерынан киирэр буоллулар. Эбиэккэ диэри 22 номеры иһиттилэр, иккилии ырыаны, эбиэт кэнниттэн 38 номер буолла. 

Олорор, кэтэһэр да сылаалаах, конкурс киэһэ 6 ч саҕана бүттэ. Онтон дьэ Гала кэнсиэргэ киирбиттэри эттилэр, онно биһи хата киирбит эбиппит, үөрүү бөҕө. Киэһээҥҥи Галаҕа 4 номерынан киирэн "Сибэккилэри" ыллаатылар. 19 ырыа ылланна, Галаҕа, онтон Варя Аманатова, Сахая ыллаатылар, ол тухары наҕараадалааһын буола илик, күүтүү, долгуйуу өссө улаатта. Дьэ наҕараадалааһын буолла

2 баянистка Иван Прибылыхха, Леонид Винокуровка  анал аат туттардыллар. 

"Бастыҥ толорооччу" Евдокия Ефимова. Орто Халыма

"Истиҥ иэйиилээх" Степан Копырин Мэҥэ- Хаҥалас

"Ырыа уһун үйэлээбит киһитэ" Иннокентий Оконешников. Орто Халыма

"Бастыҥ авторскай ырыа" Дьулустан Михайлов Мэҥэ- Хаҥалас

"Төрөөбүт дойдуга тапталы туойааччы" Владимир Дакаяров. Өлөөн

"Дууһаны долгутар ырыаһыт" Василия Корякина Бүлүү

"Көрөөччү биһирэбилэ" Михаил Санников. Дьокуускай

"Баяҥҥа бастыҥ доҕуһуол Иван Прибылых. Мэҥэ- Хаҥалас.

"Бэриниилээх кыттааччы" Спиридон Григорьев. Мэҥэ- Хаҥалас

"Кыайыыга дьулуурун иһин" Валерий Слепцов. Дьокуускай

"Доллоһутар куолас" Николай Иванов. Бүлүү

"Умсугутар кэрэ куолас" Туймаада Константинова. Уус- Алдан

"Кэскиллээх ырыаһыт" Виктор Борисов. 

Бөлөхтөргө.

3 истиэпэннээх Дипломант "Норак" квартет. Эдьигээн

2 истиэпэннээх Дипломант "Сандаара сыдьаай"  трио. Мэҥэ- Хаҥалас

1 истиэпэннээх Дипломант "Айылгы" квартет Мэҥэ- Хаҥалас

3 истиэпэннээх Лауреат "Саһарҕа" квартет. Чурапчы улууһа Кытаанах нэһилиэгэ

2 истиэпэннээх Лауреат "Талба" трио. Мэҥэ- Хаҥалас

1 истиэпэннээх Лауреат "Кэрэли" квартет. Мэҥэ- Хаҥалас.

Биирдиилээн толорооччуларга

3 ст Дипломант Евдокия Ефимова . Орто Халыма

2 ст Дипломант Мария Окорокова. Мэҥэ - Хаҥалас

1 ст Дипломант Нюргуйаана Прокопьева. Мэҥэ- Хаҥалас

3 ст Лауреат Артем Тюканов . Нам

2 ст Лауреат Рустам Аталларов. Мэҥэ- Хаҥалас

1 ст Лауреат Евдокия Фомина . Уус- Алдан

Гран при Надежда Захарова. Мэҥэ- Хаҥалас. 100 тыһ сертификат

Бөлөхтөргө "Толомон" квартет. Мэҥэ- Хаҥалас. 80 тыһ сертификат

Дьэ ити курдук түмүк буолла. Аркадий Михайлович кыргыттарбытын хайҕаата, хаһан да Кытаанахтар кытта иликтэр этэ диэн сүрдээҕин өйдүүр эбит, ким хаһан ханна кыттыбытын. Эһиил эмиэ кэлээрин диэн ыҥырда. Өссө жюриларга Килэҥкилэр маладьыастар диэн хайҕаабыт эбит, кэлин кэпсээтилэр. 

Онон, кыргыттарбытын "Саһарҕаларбытын" улахан ситиһиилэринэн эҕэрдэлиибит. Өссө да ыллаан туойан, саһарҕалыы сандаара сылдьыҥ диэн алгыыбыт. Биһиги, сылаас сымнаҕас айаннаах суоппарбытыгар Леонид Пономаревкат, спонсордаабыт "Түһүлгэ" НАДь директорыгар Айталина Пономареваҕа махталбытын тиэрдэбит. 

Кулун тутар 22 күнүгэр, Далан аатынан Кытаанах орто оскуолатыгар "Улуу Кыайыыны уруйдуубут!" диэн ааттаах Кыайыы 80 сылын көрсө, Мэҥэ- Хаҥалас, Таатта, Чурапчы  коллекционердара түмүстүлэр. Тэрийээччилэр Кытаанахтааҕы "Түһүлгэ" норуот айымньытын Дьиэтин иһинэн үлэлиир "Иэйии" коллекционердар түмсүүлэрин салайааччыта Екатерина Гаврильевна Андреева, библиотекарь Лена Александровна Пономарева. Таатта улууһун 4 нэһилиэгиттэн И.И.Табунанов, И.В.Харлампьева, Г.А.Күөрэгээйэп салайааччылардаах түмсүүлэр, Мэҥэ- Хайаластан Е.В.Михайлова, А.И.Корякина салайааччылардаах, Чурапчыттан "Маарыкчаан"  түмсүүлэр кэлэн кытыннылар. Чурапчыттан М.А. Владимирова ыҥырыылаах ыалдьыт буолан оҕолорунуун, сиэннэриниин " Музей в чемодане" сэрии ветерана эһэлэрин  малларынан кытынна. 

Барыта 4 конкурс тэрилиннэ. "Музей в чемодане" аҕаларын сэрии, хоту көһөрүллүү кыттыылаахтарын Д.Е.Федорова, М.Н,Дьячковская, Х.П.Федулова, Н.Н.Захарова сырдатан кытыннылар. "Саллаат мала" (аҕа дойду сэриитин ветераннарын малларын суруктарын, альбомнарын) конкурсугар Чурапчыттан Н.В.Монастырева эһэлэриттэн хаалбыт 1934 сыллаах Новгородов алфавитынан суруллубут "Саҥа олоҕу айабыт" диэн халыҥ кинигэтэ, Х.П.Федулова куобах кулгаахтарынан тигиллибит аҕатын суорҕана, Д.Е.Федорова эһэтин маллара дьон болҕомтотун тарта. 

"Кыайыы хаһыаттара" диэн конкурска 1945 с "Армейская газета" хаһыакка тахсыбыт Сталин кыайыыны биллэрбитин туһунан  ыстатыйата сэҥээриини ылла. 

"Салайааччылар портфольелара" салайааччы И.Н.Попов 2012 сылтан муспут  портфольета тэҥнээҕин булбата, бу конкурска кини Кылаан кыайыылаах аатын ылыан ылла. 

"Битва ансамблей"  ырыа күрэҕэр 3 миэстэ Чурапчы "Маарыкчаан"  түмсүүтэ, 2 м Мэҥэ- Хаҥалас Төҥүлү түмсүүтэ уонна Кылаан Кыайыылаах Таатта улууһун коллекционерадарын түмсүүтэ буолан Анал Кубогынан Дипломунани наҕараадаланнылар. 

Бу күн үөрүүлээх аһыллыыга оскуолабыт 4 кылааһын кыргыттара "Катюша" үҥкүүнэн (сал М.Федорова) 5 кылаас коллектива Испанскай үҥкүүнэн (сал А.Суздалова) эҕэрдэлээтилэр. Үөрүүлээх чааһы иилээн саҕалаан ыытта Туяра Борисова. Биһиэхэ күүс көмө буолбут конкурстары сыаналаабыт оскуолабыт учууталларыгар П.В.Монастыреваҕа, А.Г.Борисоваҕа, Т.В. Борисоваҕа, үҥкүүһүт оҕолорбутугар, минньигэс астаах повардарбытыгар, оскуола директорыгар И.И.Коркиҥҥа  барҕа махталбытын тэрийээччилэр ааттарыттан тиэрдэбит. 

Олус интэриэһинэй быыстапкалары туруорбут, кэлэн кыттыбыт коллекционердарга барҕа махтал буоллун. Бу күн "Түһүлгэ" НАДь сибэккм дьөрбөтүн бэлэхтээбит М.А.Владимирова оҕолоругар барҕа махтал буоллун!

Бары  коллекционердарга чэгиэн доруобуйаны, айымньылаах үлэни баҕарабыт!

Бүгүн, о.э. кулун тутар 27 күнүгэр "Лоскуй" эбэҕэ, САССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС физическэй культураҕа туйгуна, РФ "Урожай" ДСО бочуоттаах чилиэнэ Афанасий Кирикович Софроновка аналлаах Чурапчы улууһун нэһилиэктэрин икки ардыларыгар ыытыллар хайыһарга комплекснай спартакида күрэхтэһиитэ ыытылынна. Чурапчыбыт улууһун нэһилиэктэриттэн: Чакыртан, Хайахсыттан, Дириҥтэн, Одьулуунтан, Мындаҕаайыттан, Хатылыттан, Мугудайтан, Төлөйтөн, Чыаппараттан, Сылаҥтан, Кытаанахтан, Арыылаахтан, Чурапчыттан кэлэн күөн көрсүһэн, күрэс былдьаһан бардылар. Сарсыардаттан эбэҕэ тымныы, тыаллаах да буоллар кынаттаах хайыһардьыттар "нэһилиэкпит туһа" диэн түһүнэн кэбистилэр. Күрэхтэһии үөрүүлээх аһыллыытыгар  Чурапчы улууһун спортка салаатын салайааччыта Дьулустаан Егоров эҕэрдэ тылы эттэ, "Улуус спорда сайдарыгар кылааттарын иһин" Бочуотунай Грамоталары Зинаида Семеновна Андрееваҕа, Дарья Лаврична Соловьеваҕа, Николай Алексеевич Терютиҥҥа туттарда. Нэһилиэкпит баһылыга Егор Потапов эҕэрдэ тылы этэн "Кытаанах нэһилиэгэ социальнай - экэнэмиическэй сайдыытыгар кылаатын иһин" түөскэ анньыллар бэлиэни Алексей Николаевич Терютиҥҥа туттарда. Күрэхтэһии кылаабынай судьуйатынан Петр Бабиченко үлэлээтэ. 

Түмүккэ дьахталларга 2 км

3м- Алина Заровняева (Мугудай)

2м- Дарья Соловьева (Кытаанах)

1 м- Алина Тайшина (Төлөй)

Эр дьоҥҥо 3 км 

3м -  Николай Оконешников (Хайахсыт)

2м- Иван Игнатьев (Кытаанах)

1м- Николай Терютин (Кытаанах)

Эстафетаҕа кыайыылаахтар

3 м- Чурапчы

2 м- Чакыр

1 м- Кытаанах 

Уопсай түмүккэ 

Муҥутуур кыайыылаах  Кытаанах нэһилиэгэ 2 очко

2 миэстэ-  Чакыр нэһилиэгэ 6 очко

3 миэстэ - Төлөй нэһилиэгэ 7 очко

4 миэстэ - Хайахсыт нэһилиэгэ 9 очко

5 миэстэ - Алаҕар нэһилиэгэ 10 очко

6 миэстэ - Чурапчы нэһилиэгэ 11 очко

7 миэстэ - Мындаҕаайы нэһилиэгэ 13 очко

8 миэстэ - Сылаҥ нэһилиэгэ 16 очко

9 миэстэ - Хатылы нэһилиэгэ 18 очко

10 миэстэ -Мугудай нэһилиэгэ 18 очко

11 миэстэ -Арыылаах нэһилиэгэ 22 очко

12 миэстэ -Одьулуун нэһилиэгэ 24 очко

13 миэстэ- Дириҥ нэһилиэгэ 32 очко

Бастаабыт Кытаанах нэһилиэгэр 30 тыһ сууммалаах сертификат улуус хайыһарга федерацията туруорда (сал Максимов Г.Л)

Иккис буолбут Чакыр хамаандатыгар 20 тыһ сууммалаах сертификат улуустааҕы спорт салаата  (сал Егоров Дь.В.)

Үһүс Төлөйдөргө Кытаанах нэһилиэгин олохтоох дьаһалтата туруорбут 10 тыһ сууммалаах сертификат ( баһылык Потапов Е.Н.)

Бүгүҥҥү күрэхтэһиигэ минньигэс , сылаас аһынан хааччыйбыт Анисия Николаевна, Александр Владимирович  Дьяконовтар дьиэ - кэргэттэригэр, трассаны сыл аайы олус үчүгэйдик оҥорор Иван Петрович Игнатьевка махтанабыт уонна туспа махтал кыыспытыгар Дарья Соловьеваҕа, уолбутугар Николай Терютиҥҥа, кэлэн дойдугут чиэһин көмүскээн, кыайан-хотон барбыккытыгар. Улахан фоторепортаж көрүҥ. (хаартысканы баттаатаххытына көстөр)